رهایی از کمال گرایی

کمال گرایی و راه های رفع آن

کمال گرایی 

در  مقاله قبلی در رابطه با مفهوم کمال گرایی (کامل گرایی) صحبت کردیم و متوجه شدیم کمال گرایی به این معناست که:

 

برای خود یا دیگران استانداردهایی قرار بدهیم که

ضررهای آن بیشتر از منافعش است.

 

همچنین به مثال هایی پرداختیم که این مفهوم را برایمان روشن تر کند تا پی ببریم که ما هم به آن مبتلا هستیم یا نه. از اثرات منفی آن گفتیم و قرار بر آن شد تا در این مقاله به راه ها و روش هایی که می تواند ما را از این منجلاب رها سازد، بپردازیم.

 

 

اولین قدم: پذیرش

افراد کمال گرا نمی پذیرند که درگیر این موضوع شده اند. نمی پذیرند که کمال گرایی باعث می شود از زندگی عقب بمانند. نمی خواهند قبول کنند این رفتار وسواس گونه به نفع آن ها نخواهد بود. 

اگر یک فرد قبول نکند در این باتلاق افتاده است، هیچ تلاشی برای رهایی از آن نخواهد کرد؛ لذا اولین مرحله برای درمان کمال گرایی، پذیرش آن است.

 

 

بدان که انسان هستی

مرحله دوم برای غلیه بر کمال گرایی این است که به خودمان یادآوری کنیم که یک انسان هستیم و انسان ها مجموعه ای از ضعف ها و قوت ها هستند. هیچ انسانی کامل نیست و نمی تواند کاری بدون نقص انجام دهد. هر چقدر هم که تلاش کنیم تا کاری بدون اشتباه و عالی انجام دهیم، بازهم یک پله بالاتر وجود دارد و می توان از اشتباهات و خطاها کاست و بر کیفیت آن افزود.

پس این روند تمامی ندارد و بهترین کار اینست که آنچه را در توان داریم انجام دهیم و از قرار دادن قوانین و استانداردهایی که فقط باعث می شوند کمتر (و یا دیرتر) به سراغ انجام آن کار برویم، دوری کنیم.

 

یک فعالیت غیرکامل من از هزاران کار نکرده که فقط در ذهن من جای دارد، بهتر است.

 

 

سوال، شاه کلید رفع کمال گرایی

یکی از بهترین و قوی ترین راه ها برای اینکه با کمال گرایی مقابله کنیم این است که از خود سوال کنیم.

برخی از سوال هایی که می توانند به ما آگاهی بیشتری دهند تا بتوانیم به جنگ این غول بی شاخ و دم برویم را در ادامه برایتان آورده ام:

  • آیا ضروریه؟
  • اصلاً اگر اینطوری عمل نکنم چی میشه؟ 
  • اصلاً می تونم توی این زمینه کامل باشم؟ 
  • اصلاً اولویت اول من چیه؟
  • توی این شرایط سرعت مهم تره یا کیفیت؟
  • میتونم به جای اینکه الان انقدر روی این موضوع وقت بگذارم، بعداً کاملترش کنم؟
  • با ادامه دادن این روند، چه چیزهایی رو از دست می دهم؟
  • آیا ارزشش رو داره که انقدر روش زمان بگذارم؟
  • و… . 

پرسیدن این سوالات را باید انقدر ادامه بدهیم که به یک پاسخ صریح و شفاف برسیم. شاید نیاز باشد بعد از جواب دادن به یکی از سوالات بالا، مجدداً درباره جوابی که داده ایم سوال بپرسیم و این روند را ادامه دهیم.

باید خودمان را با سوالات به چالش بکشیم تا به دلیل این کار، عمیق تر و ریشه ای تر پی ببریم. چرا که کامل گرایی لایه های زیرین وجود ما از جمله ناخودآگاه را درگیر کرده است و شاید به راحتی از دلیل اصلی این نوع رفتار خود آگاه نباشیم.

سوال از کمال گرایی

 

 

اصلاح ادبیات

بر اساس علم NLP کلام ما تأثیر مستقیمی بر مغز ما دارد. بعبارت دیگر کلام ما می تواند بر نحوه تفکرمان، تصمیم گیری هایمان، باورهایمان، رفتارهایمان، نوع نگاه مان به مسائل و … اثرگذار باشد. 

افراد کمال گرا از جملاتی استفاده می کنند که فرمان کمال گرایی به مغزشان صادر می شود. این جملات یا کمال گرایی را امری بدیهی جلوه می دهند، یا این موضوع را مایه افتخار قلمداد می کنند و یا به نحوی می خواهند روی این موضوع سرپوش بگذارند.

برخی از جملاتی که کمال گرایان از آن ها استفاده می کنند و باید تغییر دهند(ویا از آن ها استفاده نکنند) در زیر آمده است:

  • من کامل گرا (کمال گرا) هستم دیگه! این تیپ شخصیتیه منه و کاریش نمیشه کرد.
  • دوست دارم همه چیز عالی باشه. برای همین زمان زیادی بهش اختصاص میدم!
  • دوست دارم همه چیز عالی باشه. برای همین انقدر طول میکشه تا شروعش کنم!
  • کیفیت کار برای من از زمان تحویلش مهمتره!
  • آخه حیفه که …. !

 

بیست سال بعد، بابت کارهایی که نکرده ای بیشتر افسوس می خوری تا بابت کارهایی که کرده ای.

 

 

رسالت

افرادی که می دانند از زندگی چه می خواهند، قرار است به کجا برسند و در یک کلام رسالت آن ها در این دنیا چیست، کمتر درگیر کمال گرایی می شوند چرا که می دانند قرار است به کجا بروند؛ لذا از آنجایی که زمان برایشان بسیار مهم است، خود را اسیر حیله های کمال گرایی نمی کنند. 

فردی که رسالت دارد مدام از خود می پرسد «من چه کسی هستم؟» ، «در حال حاضر چه می کنم؟» ، «آیا این کار من را به خواسته نهایی خود می رساند یا من را دورتر می کند؟». اگر درگیر کمال گرایی شده باشد، و این سوالات را از خود بپرسد، سریعاً به خودآگاهی می رسد و سریعاً خود را از این باتلاق بیرون می کشد.

 

 

یک اشتباه در ماه 

برای اینکه بر کامل گرایی غلبه کنیم، می توانیم از این قانون پیروی کنیم که ماهانه حتماً و حتی به صورت عمدی هم که شده یک اشتباه انجام دهیم یا ریسک کنیم. برای مثال در یک زمینه که تا به حال وارد نشده ایم و اطلاعات زیادی نداریم، ورود کنیم و شروع کنیم به انجام یک سری اقدامات و ترسی از شکست خوردن یا خرابکاری خود نداشته باشیم.

 

 

تکنیک Agile

یکی از تکنیک های بسیار قدرتمندی که خیلی از برنامه نویسان از آن استفاده می کنند، تکنیک چابکی یا Agile است. برنامه نویسان با پیروی از این تکنیک در ابتدا یک نرم افزار یا اپلیکیشن را با تمام کمی و کاستی هایش روانه بازار می کنند و بعد از آنکه ایرادات و باگ های آن توسط کاربر شناسایی شد، اقدام به برطرف کردن آن می کنند و به اصطلاح یک نسخه جدید آپدیت شده بیرون می دهند. آنها به خوبی می دانند که املای نوشته نشده غلط ندارد پس منتظر نمی مانند تا یک اپلیکیشن عالی و بدون نقص بنویسند و بعد از ماه ها و یا حتی سالها آن را بفروشند. 

ما هم برای غلبه بر کمال گرایی می توانیم از این تکنیک استفاده کنیم. به این شکل که بجای تلف کردن زمان، آن کار را در کمترین زمان انجام دهیم و نخواهیم که همیشه آن را به بهترین نحو اجرا کنیم. سپس کم کم به افزایش کیفیت آن بپردازیم. 

چند اصل که در اجرای این تکنیک مهم هستند و باید به آن توجه کنیم عبارتند از: 

  • در این تکنیک زمان بسیار مهم است و اولویت بالایی دارد.
  • بعد از انجام دادن کار مدام باید بازخورد بگیریم و روند خود را اصلاح کنیم.
  • در هر مرحله باید از تغییرات استقبال کنیم. 
  • در هر مرحله از پروژه که انجام می دهیم قابل استفاده باشیم.

 

 

تایمر بگذار

استفاده از هشدار دهنده (آلارم) یا تایمرها نیز می تواند به ما کمک کند تا کمال گرایی را کنار بگذاریم. به این شکل که قبل از شروع به انجام هرکاری برای آن زمان قرار می دهیم. برای مثال می گوییم من این فصل از کتاب را باید در ۲۰ دقیقه تمام کنم. یا در روز ده دقیقه بیشتر برای آرایش کردن زمان اختصاص نمی دهم. 

اختصاص زمان برای جلوگیری از کمال گرایی

 

 

قانون ۵ ثانیه

برخلاف تصور خیلی از افراد، وظیفه مغز حفظ حالت موجود است؛ یعنی مغز ما تغییر را دوست ندارد و بشدت با آن مقابله می کند. از همین رو هر زمانی که ما تصمیم می گیریم تا اقدامی کنیم، بعد از ۵ ثانیه مکانیزم دفاعی مغز فعال شده و کلی دلیل و بهانه می آورد تا از این تغییر جلوگیری کند.

یکی از کارهایی که ما برای غلبه بر اهمال کاری، ترک عادت های بد، از بین بردن افکار منفی، غلبه بر ترس و غلبه بر کامل گرایی می توانیم از آن استفاده کنیم این است که قبل از فعال شدن مکانیزم دفاعی مغز (یعنی زیر ۵ ثانیه) یک اقدام در راستای آن تصمیم خود انجام دهیم. این اقدام حتی می تواند بلند شدن از جای خود برای انجام دادن یک قدم کوچک در راستای تصمیممان باشد.

 

مغز ما طوری طراحی شده است که ما را از محیط های نا امن و نامطمئن دور نگه دارد.

فقط ۵ ثانیه فرصت داریم تا قبل از شروع این مکانیز مغزی، اقدام کنیم .

      مِل رابینز 

 

 

تعهد ایجاد کن

اگر بتوانیم به گونه خود را متعهد کنیم تا کاری را در زمان معین انجام دهیم، به جنگ با کمال گرایی رفته ایم. برخی از راه هایی که می تواند تعهد ایجاد کند عبارتند از: 

  • قول دادن به یکی از دوستان یا همکاران
  • اعلام عمومی در جمع خانواده، دوستان، حتی شبکه های اجتماعی خود نظیر اینستاگرام
  • قراد دادن تصاویر یا نشانه هایی در اطراف خود برای یادآوری بیشتر
  • پیدا کردن یک فرد که بتواند ما را هُل دهد (ما را کوچ کند)
  • جایزه دادن به خود در صورت رها کردن کمال گرایی
  • هر روز خودمان را تحلیل کنیم که ایا امروز در این مسیر ثابت قدم بوده ام یا خیر
  • و … .

امیدوارم در کنار گذاشتن کمال گرایی، کمال گرایی نکنید و هرچه زودتر از شر این غول بی شاخ و دم رها شوید.

 

 

مطالعه قسمت اول این مقاله: کامل گرایی، خودزنی خاموش

6 پاسخ
  1. ali
    ali گفته:

    عالی.امیدوارم هیچکس مثل مدت طولانیی درگیر کامل گرایی نشه و هرچه زودتر با مقوله کامل گرایی و صدماتش آشنا بشه.

    پاسخ
    • ایرج شرفی
      ایرج شرفی گفته:

      من هم امیدوارم. چون کمال گرایی در ظاهر خیلی شیک جلوه پیدا میکنه و خیلی از افراد گول ظاهر اون رو می خورند

      پاسخ
  2. غلام مهدی
    غلام مهدی گفته:

    سلام
    مگر کامل گرایی و کمال گرایی فرق ندارن
    چرا همه جا به جای هم به کار میرن؟
    کامل گرا ها منتظر تکمیل شدن شرایطن
    اما کمال گرا ها میخوان همه چی خوب پیش بره یا خوب یا بد…

    پاسخ
    • ایرج شرفی
      ایرج شرفی گفته:

      سلام
      روز بخیر
      کمال گرایی یعنی ما میل به پیشرفت داشته باشیم
      کامل گرایی یعنی استانداردهایی رو برای خودمون تعیین کنیم که پایبند بودن به اون استانداردها باعث بشه ما در انجام کارها یا به اتمام رسوندنشون وقت و زمانمون رو از دست بدیم

      پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.