چگونه متن سخنرانی را فراموش نکنیم؟
احتمالاً شما هم مانند من تجربه تلخِ فراموش کردن متن سخنرانی را داشته‌اید: برای یک سخنرانی، کُلی مثال و حرفهای قشنگ و جذاب آماده اما موقع ارائه، متن سخنرانی را فراموش کرده باشید؟ بعد از شما فرد دیگری آمده همان حرف‌هایی که شما می‌خواستید بگویید را ارائه داده است و کُلی هم تحسین شده باشد؟! این تجربه خیلی دردناک است و اگر می‌خواهید کسی را نفرین کنید بگویید «انشاالله متن سخنرانیت یادت بره»!
اینکه متن سخنرانی یادمان برود یک اتفاق طبیعی است و فکر نکنید که فقط برای من و شما اینطور است! خیر، برای سخنرانان حرفهای هم پیش می‌آید که بخشی از سخنرانی را فراموش کنند. اما خب آن‌ها دست و پای خود را گُم نمی‌کنند و نگران نیستند که آبرویشان می‌رود یا دیگران چه فکری درباره آن‌ها می‌کنند چون می‌دانند چطور این شرایط را مدیریت کنند.
چکیده ای از این مقاله را از زبان «ایرج شرفی» بشنوید:
من اهل فوتبال دیدن نیستم اما می‌دانم و شما هم می‌دانید که همیشه چند نفر را به عنوان بازیکن ذخیره پشت صحنه نگه می‌دارند تا اگر اتفاقی برای بازیکن‌های فعلی افتاد، از ذخیره‌ها استفاده کنند. همین استراتژی را می‌توان برای جلوگیری از فراموش کردن متن سخنرانی استفاده کرد. چطور؟
در ادامه ۵ روش حرفهای معرفی شده و مورد آخر بسیار عالی است اما حتماً باید موارد قبلی را هم خوانده باشید. پس برای آشنایی با روش‌های تقویت حافظه در فن بیان و سخنرانی با ما همراه باشید.
چرا متن سخنرانی‌ام یادم می‌رود؟
اگر متن سخنرانی را فراموش میکنیم، ۳ دلیل مهم دارد:
استرس
مهم‌ترین عامل فراموش کردن متن سخنرانی، استرس است. ما معمولاً از صحبت کردن در جمع می‌ترسیم چون فکر میکنیم «اگه تپق بزنم… اگه حرفام یادم بره… بقیه به ظاهر من چطور نگاه میکنن و… ». آنقدر ذهنمان مشغول پردازش این افکار منفی می‌شود که متن سخنرانی از حافظه فعال ما خارج می‌شود.
برای کنترل این موقعیت باید بدانیم که استرس در سخنرانی طبیعی است حتی بزرگترین سخنرانان هم دچار ترس می‌شوند اما آن‌ها می‌دانند چطور این شرایط را مدیریت کنند.
این مطلب را بخوانید: مدیریت ترس و استرس در سخنرانی
تمرین نداشتن
تمرین، تمرین، تمرین! بهترین راهکاری که کمک می‌کند متن سخنرانی را فراموش نکنیم، تمرین کردن است. اگر به اندازه کافی تمرین نکنیم، متن سخنرانی به خوبی در حافظه ما نمی‌نشیند و روز ارائه با یک سرانگشت استرس، همه مطالب از ذهنمان می‌پَرَد. آن موقع استرس ما دو چندان می‌شود و لام از کام نمی‌توانیم سخنرانی کنیم.
حتماً سخنرانی خود را چند بار تمرین کنید، در مقابل آینه، دوربین، با ضبط صدا و… . تمرین کردن تسلط شما را بر متن بالا می‌برد و مانند کوهی می‌شوید که با هیچ بادی نمی‌لرزد.
تسلط نداشتن
کوه یخ یک پدیده جالب است چون فقط بخش کوچکی از آن بالای آب است و دیده می‌شود در حالی که قسمت عظیمی از آن زیر آب پنهان شده است. سرِ پا بودن کوه یخ، به خاطر همان قسمت بزرگ است. یک سخنران حرفهای باید مانند همان کوه یخ باشد. این مهم‌ترین راز برای فراموش نکردن متن سخنرانی است.
اگر قرار است شش نکته ارائه دهید، شما ۲۰ نکته بلد باشید! مثلاً اگر می‌خواهید درباره چشم صحبت کنید، کُل آناتومی سر شامل بینی، دهان و… را مطالعه کنید. همیشه بیشتر از چیزی که باید ارائه دهید، بدانید تا اگر جایی نکته‌ای را فراموش کردید، از مطالب دیگر کمک بگیرید. همچنین بهتر می‌توانید به سؤالات غیر منتظره مخاطبان پاسخ دهید.
روش‌های جلوگیری از فراموش کردن متن سخنرانی
الوعده وفا! رسیدیم به راهکارهای فراموش نکردن متن سخنرانی! در ادامه با ۵ روش رایج برای ارائه متن سخنرانی آشنا می‌شوید که هر کدام مزایا و معایب خود را دارند.
روخوانی
ابتدا متن سخنرانی خود را طبق یک چهارچوب کلی بنویسید، پاکنویس و حذف قسمت‌های اضافی را هم فراموش نکنید. سپس موقع ارائه تنها زحمت شما این است که کاغذ متن را رو به روی خود بگذارید و از روی آن بخوانید!
روخوانی در سخنرانی‌های رسمیِ حقوقیِ بین الملل رایج است چون در این مراسم به هیچ عنوان نباید یک کلمه هم اشتباه شود. این روش یکی از بدترین روش‌های ارائه سخنرانی است که در دوره‌های فن بیان و سخنرانی به شدت آن را منع میکنیم و به غیر از موارد خاص و رایج، در هیچ جای دیگری توصیه نمی‌کنیم. چرا؟ چون:
- سرمان پایین است و با مخاطب ارتباط چشمی نداریم
- تن صدا بابت روخوانی پایین می‌آید.
- اگر خطی را گم کنیم، رشته سخنرانی از دستمان خارج می‌شود.
- به سختی می‌توان لحن و احساس را با روخوانی انتقال داد چون حالت رباتیک وار دارد.
حفظ کردن
اگر ناچار نبودم که همه روش‌های فراموش نکردن متن سخنرانی را ارائه دهم، هیچگاه این روش را مطرح نمی‌کردم! حفظ کردن متن سخنرانی بدترین کار ممکن است چون:
- مصنوعی شدن لحن
- پاره شدن رشته کلام هنگام سؤال پرسیدن مخاطب
- وقت‌گیر بودن برای تمرین
- کاهش اعتبار سخنرانی
- از دست دادن اعتماد مخاطب
به جای اینکه زمان زیادی را صرف حفظ کردن متن کنیم، بهتر است اصول ارائه سخنرانی حرفهای و مدیریت بحران در شرایط مختلف را یاد بگیریم.
دست نوشته
آماده کردن دست نوشته از دو روش قبلی برای فراموش نکردن متن سخنرانی بهتر است. این روش قدیمی است و اکثر سخنرانان قدیمی این کار را می‌کردند.
نکته مهم این است که دست نوشته به هیچ عنوان مانند نوشتن متن سخنرانی نیست. شاید هر دو با دست نوشته شوند اما مثل هم نیستند! در دست نوشته ما فقط رئوس مطالب و تیترهای اصلی را می‌نویسیم. سپس حین سخنرانی با یک نگاه، نکات یادمان می‌آید و راجع به آن صحبت میکنیم.
مزایا:
- نداشتن حالت مصنوعی
- ارتباط چشمی بهتر با مخاطب
- آزاد بودن زبان بدن
- تسلط بیشتر هنگام پاسخگویی به سؤالات
این نکته را هم اضافه کنم که برگه دست نویس بهتر است در دست نباشد و روی میز بگذارید. هر زمان که لازم بودن نکته‌ای را به خاطر آورید نزدیک میز بروید و به برگه نگاه کنید.
نقشه ذهنی
نقشه ذهنی یکی از بهترین روش‌هاست که متن سخنرانی را فراموش نکنیم. البته یک روش فوق العاده هم داریم که در تیتر بعد معرفی شده است اما ابتدا باید با نقشه ذهنی آشنا باشید. نقشه ذهنی شبیه درختچه حافظه است اما کامل‌تر و حرفه‌ای‌تر.
به شکل زیر نگاه کنید:
- ابتدا موضوع را وسط کاغذ و داخل یک دایره بنویسید.
- سپس زیر تیترهایی که قرار است درباره آن صحبت کنیم را به صورت شاخه‌ای اطراف آن پخش کنید.
این روش کاملاً منطبق بر عملکرد حافظه مغز انسان است و مطالب را خیلی خوب به خاطر می‌سپارد. به شما هم مانند سایر شرکت کننده‌هایمان، پیشنهاد میکنیم به جای دست نوشته، این روش هوشمندانه را استفاده کنید.
هوشمندانه‌ترین روش تقویت حافظه برای سخنرانی
روشی که می‌خواهیم معرفی کنیم، کاملاً منطبق بر عملکرد حافظه است و قهرمانان حافظه جهان از آن استفاده می‌کنند.
- برای عملی کردن این روش، شما ابتدا باید مایندمپ خود را کشیده باشید.
- سپس کلمات کلیدی اصلی که به آن‌ها کلمات «محرک یادآوری» گفته می‌شود را بیرون بکشید.
- در خانه خود به تعداد کلمات، ایستگاه در نظر بگیرید، مثلا: آشپزخونه، درب ورودی، جاکلیدی، پذیرایی و… .
- هر کلمه را به یک ایستگاه ربط دهید.
- سپس سفر ذهنی خود را شروع کنید، از ایستگاه اول حرکت کنید و با ایستگاه‌ها داستان بسازید.
- برای هر ایستگاه یک تصویر عجیب و باورنکردنی پیدا کنید طوری که مغزتان شوکه شود.
- همینطور تا آخرین کلمه پیش بروید و یک داستان عجیب بسازید.
به عنوان مثال اگر قسمتی از سخنرانی شما درباره مورچه است، ایستگاه یخچال را در نظر بگیرید که وقتی در یخچال را باز می‌کنید پر از مورچه است و تمام خوراکی‌ها را سیاه کرده‌اند! ایستگاه‌های بعدی را هم به ترتیب کلمات بعدی به هم وصل کنید.
این روش برای فراموش نکردن متن سخنرانی عالی است و حتماً بعد از کشیدن مایندمپ، آن را انجام دهید تا متن سخنرانی در ذهن شما میخکوب شود.
ابزارهای حرفهای برای فراموش نکردن متن سخنرانی
دو ابزار مهم وجود دارد که کمک می‌کند متن سخنرانی را فراموش نکنیم.
پاورپوینت
پاورپوینت یک روش عالی و جایگزین برای دست نوشته است که هم سخنران و هم مخاطب آن را می‌بینند و سخنران با یک نگاه مطلب را به یاد می‌آورد.
البته سخنران‌های زیادی را دیده‌ام که اصول اسلاید سازی حرفهای را رعایت نمی‌کنند. در هر اسلاید از بالا تا پایین فقط نوشته می‌نویسند و فکر می‌کنند برای مخاطب مفید است اما مخاطب شاید فقط دو خط اول را بخواند نه بیشتر! چون می‌خواهد بیشتر از زبان شما ببیند و بشنود.
حتماً از پاورپوینت به عنوان دستیار استفاده کنید اما در نظر داشته باشید که نباید به آن وابسته باشید چون اگر پروژکتور خراب بود، آن موقع چکار می‌کنید؟ قطعاً باید از قبل سخنرانی را با میاندمپ و داستان سازی حفظ کرده باشید.
فلش کارت
فلش کارت هم یک روش برای فراموش نکردن متن سخنرانی است اما در مقایسه با مایندمپ، خیلی لزومی ندارد که از آن استفاده کنید. فلش کارت‌ها کاغذهای رنگی و مربعی شکل هستند که معمولاً کلمات کلیدی را روی آن می‌نویسند و زمان سخنرانی به ترتیب آن‌ها را نگاه می‌کنند. امتحانش ضرر ندارد هر چند باز هم از قبل مایند مپ را داشته باشید.
تمرین، تمرین در شرایط واقعی
حتی اگر بهترین مایندمَپِرِ دنیا هم شویم، اما تا زمانی که سخنرانی خود را تمرین نکرده باشیم، باز هم تضمینی وجود ندارد که یک ارائه قوی و عالی داشته باشیم. برای داشتن یک سخنرانی خوب، باید تمرین کنیم، تمرین، تمرین، تمرین!
قبل از سخنرانی، به محل مورد نظر بروید. با آنجا آشنا شوید، سخنرانی خود را حتی یک بار هم شده در محل آن تمرین کنید. در خانه بارها و بارها با دوربین ضبط کنید و تحلیل کنید. بعد از چند تمرین متوجه می‌شوید که همه متن را یادتان هست و به ندرت نیاز به دست نوشته یا نقشه ذهنی خواهید داشت!
بهترین روش تقویت فن بیان و سخنرانی
با کسب مهارت فن بیان و سخنرانی می‌توانید در هر موقعیتی بدرخشید و اعتبار بیشتری کسب کنید. مهارتی که تا آخر عمر برای شما سود و نفع دارد.
مجموعه ایرج شرفی با بیش از ۵ سال تجربه تخصصی در زمینه هوش کلامی و فن بیان، دوره بی‌نظیر فن بیان سخنرانی را آماده کرده است و که در آن با به روز‌ترین و مؤثرترین تکنیک‌های فن بیان، آشنا می‌شوید. برای کسب اطلاعات بیشتر روی دوره فن بیان و سخنرانی کلیک کنید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.