تقویت هوش کلامی کودکان با ۹ روش جذاب

بالا بودن هوش کلامی کودکان همیشه برای بشر جالب بوده است. باورتان می‌شود که یک پسربچه ۴ ساله این حرف را بزند «تشریف ببرید با خانواده بیاید تا با بزرگترهایم صحبت کنید»؟! این جواب را علی به یکی از اقوام ما داد که با شوخی پرسید «آیا با دختر من ازدواج می‌کنی؟». حال آن دختر بنده خدا ۲۰ سال سن دارد! علی یکی از کودکان شیرین زبان در اقوام ما است که همیشه از همنشینی با او لذت می‌برم. معمولاً چنین کودکانی در آینده ارتباطات بهتری خواهند داشت که به موفقیت آن‌ها کمک بزرگی می‌کند.

هوش کلامی کودکان یکی از موضوعات خاص است که کمتر والدینی پیدا می‌شوند که این موضوع برای آن‌ها مهم باشد. اکثر پدرها و مادرها کودکان را در کلاس‌های تخصصی مانند ریاضی، زیست و… شرکت می‌دهند اما نوبت به مهارت‌های کلامی که می‌رسد بی‌تفاوت از آن می‌گذرند. با این حال خبر خوبی برای آن دسته از والدین دارم که برای تقویت هوش کلامی کودکِ خود سرمایه گذاری می‌کنند: «مطمئن باشید بهترین و زیرکانه‌ترین سرمایه گذاری را برای آینده فرزندتان انتخاب کرده‌اید».

در ادامه یک ویدئوی جذاب و بانمک از یک پسربچه شیرین زبان آورده‌ایم که احتمالاً آن را بشناسید. تماشا کنید که چقدر جذاب صحبت می‌کند:

در این مقاله از سایت ایرج شرفی، با ۹ روش مؤثر برای افزایش هوش زبانی کودکان آشنا خواهید شد. امیدواریم هم لذت ببرید و هم برایتان مفید باشد.

تقویت هوش کلامی کودکان چه فایده‌ای برای آینده آن‌ها دارد؟

پرسیدن چنین سوالی مانند این است که بپرسیم «چرا به کودک راه رفتن یاد بدیم؟ فایدش چیه؟»! همانطور که کودک برای رفع نیازهای خود لازم است که راه برود و کارهای فیزیکی خود را انجام دهد، برای رشد و پیشرفت تحصیلی، شغلی، تشکیل خانواده و… باید هوش کلامی خوبی داشته باشد.

کودکان دارای هوش زبانی بالا، از برتری‌های خاص برخوردار هستند:

• منظور خود را کامل و سریع برسانند.
• دیگران را به راحتی درک کنند و ارتباط مؤثر برقرار کنند.
• تاثیرگذارتر هستند و قدرت متقاعد سازی بالایی دارند.
• در آینده به افراد موفق و کارآمدی در جامعه تبدیل خواهند شد و به موفقیت‌های بالایی دست می‌یابند.
• در جمع همیشه می‌درخشند و دیگران به آن‌ها جذب می‌شوند.

معایب بی‌توجهی به هوش کلامی کودکان

کودکانی که هوش کلامی پایینی دارند،

• نمی‌توانند منظور خود را بیان کنند و زود خشمگین می‌شوند.
• منزوی و گوشه‌گیر می‌شوند چون نمی‌توانند به خوبی ارتباط برقرار کنند.
• نمی‌توانند درخواست خود را بیان کنند و بله بگیرند
• معمولاً دوست و همراه ندارند.
• در امور درسی نمی‌توانند پیشرفت کنند.
• نمی‌توانند از حق خود دفاع کنند.
• سرخورده می‌شوند از اینکه در جواب توهین دیگران نمی‌توانند حاضرجواب باشند.

ادامه این لیست را خودتان می‌دانید، به معنای واقعی کلمه بی توجهی به تقویت هوش کلامی کودکان، عواقب ناخوشایندی برای آن‌ها خواهد داشت. به نظر بنده بزرگترین ظلم در حق کودکان این است که جای آموزش هوش کلامی در سیستم آموزشی خالی است! اما خداروشکر در حال حاضر آموزش‌ها و دوره‌های مفیدی وجود دارد که با شرکت کردن در آن‌ها، می‌توانید هوش زبانی فرزند دلبندتان را تضمین کنید.

راه‌های تقویت هوش کلامی یا زبانی کودک

در ادامه ۹ راهکار طلایی برای تقویت هوش کلامی کودکان معرفی کرده‌ایم که بسیار ساده هستند و زحمت زیادی ندارند اما موثر و نتیجه بخش می‌باشند:

صحبت کردن با کودک

واقعاً باید روی بیلبوردهای تبلیغاتی به جای تبلیغ محصولات، این جمله را نوشت «هر روز با فرزندان خود صحبت کنید حداقل روزی دو بار: بعد از بیدار شدن، قبل از خواب»! شاید برایتان خنده‌دار باشد. اگر دقت کنید متوجه می‌شوید که پدرها و مادرها آنقدر غرق کار و امور زندگی می‌شوند که یادشان می‌رود دو کلام با فرزند خود صحبت کنند. پدرها و مادرها عموماً دستور می‌دهند که «رخت خوابتو جمع، لباستو از زمین بردار، غذاتو بخور و… ».

اگر می‌خواهید هوش کلامی کودکان افزایش یابد، باید با آن‌ها صحبت کنید. مگر از پدر و مادر نزدیک‌تر به آدم داریم؟ شما پدرها و مادرها فرزندان خود را می‌شناسید و علاقمندی‌های آن‌ها را می‌دانید. از موضوعات مورد علاقه فرزندتان صحبت کنید، نمونه‌های موفق معرفی کنید، به آن‌ها انگیزه دهید و… .

بابت تلاش‌ها و نمرات و مقام‌های ورزشی که داشته، او را تحسین کنید و اجازه دهید با این روش، حُسن جویی را یاد بگیرد.

ترغیب کودک به صحبت کردن

برای اینکه دوچرخه سواری یاد بگیریم، باید دوچرخه سواری کنیم؛

اگر می‌خواهیم شنا یاد بگیریم، باید داخل آب آنقدر دست و پا بزنیم تا شنا یاد بگیریم؛

اگر می‌خواهیم صحبت کردن ما قوی شود، باید صحبت کنیم؛

برای کسب هر مهارتی، کسب تجربه شرط اصلی است و تمام! شما هم برای تقویت هوش کلامی کودکان خود بهتر است کودکتان را به حرف بیاورید. مثلا بپرسید امروز در مدرسه به او چه گذشت (البته امیدوارم ویروس کرونا مهار شود و شرایط به حالت خوش سابق بازگردد و کودکان حضوری به مدسه بروند).

مهم‌ترین نکته نحوه سوال پرسیدن شما است که باید سوالات باز بپرسید تا کودک مجبور به توضیح دادن و فکر کردن شود. سوالات بسته خیلی مناسب این کاربرد نیستند.

داستان سازی

داستان سازی یکی از بهترین روش‌های بهبود هوش کلامی کودکان است که خود کودک به شدت از آن استقبال می‌کند. چرا که در داستان سرایی، تخیلات کودک آزاد هستند و می‌توانند هر چیزی را تصور و توصیف کند. با این روش دایره لغات کودک و قدرت استدلال او افزایش می‌یابد بنابراین مهارت کلامی او بهبود می‌یابد.

این روش را به صورت بازی‌وار انجام دهید: خودتان یک داستان کوتاه بسازید، قسمتی از آن را بگویید سپس از کودک بخواهید که ادامه آن داستان را خودش بسازد. سپس دوباره شما آن را ادامه دهید و این روند را به صورت چرخه‌ای تکرار کنید. خودم به این بازی بسیار علاقمند هستم.

جمله سازی

شاید یادتان باشد که در دوران مدرسه یک کتاب فارسی داشتیم که روی جلد آن گل قرمز بزرگی بود. یادش بخیر! چه دوران خوبی بود! دلمان هم با ساده‌ترین چیزها خوش می‌شد! در کتاب فارسی برای هر درس یک تمرین جمله سازی داشتیم؛ سه یا چهار کلمه داده می‌شد و ما باید با آن‌ها یک جمله می‌ساختیم. این تمرین خودش به تقویت هوش کلامی کودکان کمک بزرگی می‌کند که فکر کنم هنوز هم در کتاب‌های درسی امروزی تدوین شده باشند.

همین تمرین را می‌توانید به صورت بازی‌وار با کودک انجام دهید. چند نفری با خانواده دور هم جمع شوید و مسابقه طراحی کنید که یک نفر سه کلمه بگوید و نفر بعدی سریع با آن جمله بسازد. کودکان از تمرینات مدرسه خوششان نمی‌آید اما اگر به صورت بازی باشد حتماً استقبال می‌کنند.

این مطلب را بخوانید: ارتباط بین ۳ موضوع بی‌ربط

تمرین گزارشگری

این تمرین پسر و دختر ندارد، برای کودک خود یک مسابقه زنده تلویزیونی پخش کنید حال می‌خواهد فوتبال باشد، والیبال و… . صدای گوینده را قطع کنید و از کودک بخواهید که به جای گوینده گزارش دهد.

این تمرین هوش کلامی کودکان را افزایش می‌دهد چون باعث می‌شود کودک موقعیت‌های مختلف را توصیف کند و به فکر کردن وادار گردد. افزایش دایره لغات، قدرت استدلال، شناخت افراد مختلف و… همگی از مزایای تمرین گزارشگری است.

توصیف احساسات خود و دیگران 

مشکلی که ما افراد بزرگسال داریم، این است که اکثراً نمی‌توانیم حال خود را توصیف می‌کنیم. فقط می‌دانیم حالمان خوب است یا بد، حال اینکه چرا خوب هستیم یا نیستیم، چطور خوبی هستیم نمی‌دانیم. قاعدتاً تا زمانی که ما خودمان را نشناسیم و به احساسات خود آگاه نباشیم، نمی‌توانیم تصمیمات و انتخاب‌های درستی انجام دهیم.

بهتر است اجازه ندهیم که کودکانمان هم اینطور بزرگ شوند. به آن‌ها یاد دهیم که شهامت داشته باشند و به احساسات خود توجه کنند. اجازه دهیم حال و احساسات خود را با صدای بلند در حضور پدر و مادر بیان کنند. با این کار کودک به احساسات خود آگاه خواهد شد، از طرفی بهتر می‌تواند دیگران را درک کند و از این نظر ارتباط خوبی با آن‌ها برقرار کند. بخشی از هوش کلامی کودکان شامل همدلی و درک متقابل است که کمتر کودکی به این مفاهیم آگاه است.

 کتاب خواندن

کتاب خواندن یک میان‌بُر است چون یک نفر دیگر زحمت کشیده و از دایره لغات خود استفاده کرده و آن را نوشته است. بنابراین با خواندن کتاب‌های مختلف، دایره لغات افراد مختلفی را خواهیم شناخت و به مرور با استمرار در مطالعه، لغات متعددی دز ذهن ما تکرار و حک می‌شوند. در نتیجه به افزایش دایره لغات و هوش کلامی کودکان کمک می‌کند. کودکتان را به مطالعه تشویق کنید.

از طرفی کودکان اهل مطالعه، اطلاعات عمومی خوبی دارند و می‌توانند درباره موضوعات مختلف با افراد مختلف صحبت کنند و ارتباط بگیرند. از این چه بهتر!

یادگیری موسیقی

طبق تحقیقات، کودکانی که سازهای زهی و پیانو می‌نوازند، ۱۵ درصد هوش کلامی بیشتری دارند در مقایسه با کودکانی که ساز زهی نمی‌نوازند. از طرفی در سال ۲۰۱۱ در کانادا یک تحقیق صورت گرفت، طی آن بچه‌های ۴ تا ۶ سال را به مدت ۲۰ روز تحت آموزش موسیقی قرار دادند. این مطالعه نشان داد که این کودکان در آمون هوش کلامی کودکان نتیجه بهتری گرفتند.

بهتر است کودک خود را در یک کلاس موسیقی، پیانو و… شرکت دهید صرفاً برای تفریح و افزایش هوش زبانی او. راستش خودم هم ترغیب شده‌ام که این روش را برای خودم امتحان کنم.

نوشتن

نوشتن یک روش صحبت کردن بدون صدا است! مغز ما هنگام نوشتن چالش بیشتری در مقایسه با زمان صحبت کردن تجربه می‌کند. چون برای نوشتن مجبوریم فکر کنیم و جملات و افعال را در جای درست قرار دهیم. بنابراین تمرین نوشتن به توقیت هوش کلامی کودکان کمک می‌کند تا بفهمد که هر کلمه چه معنای خاصی دارد و چطور جمله سازی کند.

به کودک خود یاد دهید خاطرات جذاب و هیجان انگیز زندگی‌اش را در دفتر بنویسد، اگر ذهنش آشفته‌ای دارد افکار خود را روی کاغذ خالی کند، وقایع روزانه خود را بنویسد. این تمرین را با زندگی خود عجین کند و به مرور اثر شگفت انگیز آن را در هوش زبانی او خواهید دید. خودم شخصاً از زمانی که وارد عرصه تولید محتوا شدم، بهتر صحبت می‌کنم و از بیان افکار خود ترسی ندارم.

بهترین روش تقویت هوش کلامی کودکان

و اما در سخن آخر خود لازم می‌بینیم یک نکته را بگویم که البته شما پدرها و مادرها خودتان هم می‌دانید و نیاز به گفتن نیست. بهترین روش یادگیری برای هر کودکی الگوبرداری از پدر و مادر است چون در کنار آن‌ها احساس امنیت و آرامش دارد، هر روز و همیشه در کنار آن‌ها هستند و چه بخواهد یا نخواهد مجبور است از آن‌ها الگوبرداری کند.

اگر واقعاً می‌خواهید هوش کلامی کودکان خود را افزایش دهید بهتر است خودتان ابتدا هوش کلامی خود را افزایش دهید! آموزش ببینید، تمرین کنید و به کودکان خود نیز یاد دهید البته خودشان رفتار و کلام شما را می‌بینند و می‌شنوند و ناخودآگاه یاد می‌گیرند.

برای شرکت در دوره هوش کلامی روی لینک کلیک کنید.