چگونه سخنرانی خود را تمام کنیم؟

یادم هست که یکبار با یک فروشنده حرفه‌ای صحبت می‌کردم و از تجربیاتش در اختیارم قرار میداد. از من پرسید: «به نظرت کدوم قسمت تو سخنرانی مهم‌تره، شروع یا پایان؟». با اطمینان گفتم «شروع». اما نگاهی به من کرد و گفت «نه… پایان مهم‌تر است چون هر سوتی که در طول سحبت‌هایت داده باشی، می‌توانی تا حد زیادی با پایان خوب آن را جبران کنی».

در علم فن بیان و سخنرانی، پایان سخنرانی از به یادماندنی‌ترین لحظات سخنرانی است که یک سخنران باهوش و ماهر می‌داند باید برای این قسمت زحمت بیشتری خرج بدهد. پایانِ سخنرانی به ما کمک می‌کند که حرف اول و آخر خود را بهتر در ذهن مخاطب بنشانیم.

سخنرانان زیادی را دیده‌ام که در طول سخنرانی بسیار پرانرژی پیش می‌روند اما به انتهای سخنرانی که می‌رسند ناگهانی موضوع را تمام می‌کنند. این کار مانند رها کردن مخاطب در یک بیابان برهوت است! تصور کنید فردی قول داده که شما را به یک مکان زیبا ببرد، تا یک جایی شما را به دنبال خود می‌کشاند اما ناگهان بدون هیچ اطلاعی، دست شما را رها کند و برود. شما چکار می‌کنید؟ از همان راه آمده برمی‌گردید، دقیقاً همان کاری که مخاطب می‌کند و تمام زحمات سخنران به هدر می‌رود چون هیچ چیز از صحبت‌های مخاطب با خود نمی‌برد.

اگر واقعاً می‌خواهیم یک سخنرانی تاثیرگذار و شایسته داشته باشیم، باید بدانیم که چطور کلام خود را تمام کنیم. در ادامه با چند راهکار عالی در این مورد آشنا می‌شویم.

جمع‌بندی مطالب

اولین وساده‌ترین راه برای پایان دادن به سخنرانی، ارائه جمع بندی از سخنرانی است. اما خواهش میکنم به این نکته دقت کنید، اگر مطلب جدیدی به ذهنتان خطور کرد، لطفا آن را به زبان نیاورید. چون در لحظات پایانی سخنرانی، مخاطب در حال جمع بندی محتوا می‌باشد و وگفتن یک نکته جدید ذهن او را به هم می‌ریزد. دقیقاً مانند اینکه چمدان سفر را می‌بندد اما با برایش یک وسیله جدید می‌آوریم و حال او مجبور است تمام وسایل قبلی را بیرون بریزد تا وسیله جدید را در چمدان جا دهد!

تنها به نکات مهم، عناوین اصلی که در سخنرانی ارائه کردید، اشاره کنید و مخاطب را از خود راضی و خشنود کنید.

استفاده از نشانه‌ها

حتماً یادتان هست که در مدرسه زمانی که معلم می‌گفت «همین یک نکته را بگویم و بعد درس امروز تمام می‌شود»، چقدر ذوق می‌کردیم و با تمام قوا به همان یک نکته گوش می‌دادیم تا هر چه زودتر توضیحات معلم تمام شود. حتی هم کلاسی‌های بازیگوش هم ساکت می‌شدند و گوش می‌کردند!

در سخنرانی هم می‌توانیم برای اینکه توجه مخاطب را به خود جلب کنیم، به او نشان دهیم که داریم به پایانِ سخنرانی نزدیک می‌شویم. از جملات زیر می‌توانیم برای پایان دادن به سخنرانی استفاده کنیم:

در پایان باید این نکته را بگویم که….
به عنوان نکته پایانی باید بگویم که….
در این ده دقیقه پایانی یک مرور بر مطالب داشته باشیم و…
بعد از اینکه این نکته آخر را هم بگویم، پاسخ شما را می‌دهم…

تکرار پیام اصلی

می‌دانیم که برای سخنرانی همیشه باید از قبل یک هدف عالی طراحی کرد، مثلاً معرفی دوره جدید، معرفی کتاب خود و… . اما نکته مهم اینجاست که نباید در طول سخنرانی مستیقیم به این موضوع اشاره کرد بلکه باید برای آن یک جمله طراحی نمود و در طول سخنرانی بارها به شکل‌های مختلف تکرار کرد. سپس در انتهای سخنرانی مجدداً آن پیام را به عنوان جمله پایانی تکرار کنید و سپس تمام!

این تکنیک را همه سخنرانان حرفه‌ای مثلاً استیو جابز، به کار می‌برند و از شما می‌خواهیم از این پس، آگاهانه جملات خود را طراحی کنید.

برای طراحی جمله اینطور عمل کنید:

ابتدا هدف خود را مشخص کنید: مثلاً معرفی دوره هوش کلامی.

سپس چند تا از نیازها و دغدغه‌های مخاطب که مربوط به هوش کلامی است را استخراج کنید: مثلاً حرف کم آوردن، تپق زدن، حاضرجواب نبودن، علاقه به شوخ طبعی و… .

حال می‌توانید برای هر کدام از این نیازها یک جمله بسازید که کلمه هوش کلامی در آن باشد و در طول سخنرانی آن‌ها را تکرار کنید: مثلاً «حاضرجواب بودن به هوش کلامی ما بستگی دارد و هر چه هوش کلامی خود را تقویت کنیم می‌توانیم در هر موقعیتی عالی صحبت کنیم». یا مثلاً «شوخ طبعی اصلاً کار سختی نیست فقط کافیه یک سری الگوها رو مسلط باشین و … » .

سپس در پایان سخنرانی به یک جمله کلی اشاره کنید مثلاً «با تقویت هوش کلامی، دیگه نه حرف کم میاریم، همیشه حاضرجوابیم، شوخ طبع‌تر خواهیم شد، بهتر دیگران را متقاعد می‌کنیم و… ».

در آخر یک کار دیگر هم باید انجام دهید که در تیتر بعدی می‌خوانید.

این تکنیک برای پایان دادن به سخنرانی را در همین مقاله ذکر کرده‌ام.

دعوت به اقدام واضح

همیشه در پایان دادن به سخنرانی، یک دعوت به اقدام یا همان کال تو اکشن را داشته باشید. البته هر چه دعوت به اقدام خلاقانه‌تر، نتیجه بخش‌تر! قبل از هر توضیحی یک مثال می‌زنم:

در یک سخنرانی با موضوع ترک سیگار، سخنران ایده جالبی را اجرا کرد. در پایان سخنرانی رو به حضار کرد و گفت همین الان هر کدام اگر سیگار همراهتان هست، از جیب خود خارج کنید و داخل سطل زباله که انتهای سالن است بیاندازید.

دعوت به اقدام باید همینطور واضح و زودهنگام باشد، برای سخنرانی‌های خود خوب فکر کنید و ببینید چطور می‌توانید یک اقدام کوچک و سریع طراحی کنید.

نقل قول

نقل قول، نقل قول، نقول. تا می‌توانید خود را به استفاده از نقل قول‌های بزرگان عادت دهید نه صرفاً برای سخنرانی، حتی در صحبت‌های عادی و روزانه. بزرگان اعتبار دارند و طبیعی است که استفاده از کلام آن‌ها باعث اعتبار بیشتر ما شود. یک نکته مهم که در دوره هوش کلامی به شرکت کنندگان، تاکید می‌کنیم، تهیه یک دفترچه کوچک است.

البته الان اپلیکیشن‌های متنوعی وجود دارد مانند واندرلیست. در این اپلیکیشن می‌توانید هر چه که می‌خواهید یادتان بماند را ثبت کنید. از کتاب و فیلم و خرید جوراب و… گرفته تا یادداشت نکات هوش کلامی مانند تیکه کلام‌ها، حاضرجوابی‌ها، نقل قول بزرگان و… .

این دفترچه گنج بزرگی برای شما خواهد بود اما زمانی که خودتان انجام دهید متوجه تاثیر شگفت انگیز آن در پایان سخنرانی خواهید شد.

یادآوری تعهد شخص

زمانی که خواستید کلام خود را تمام کنید حتماً به مخاطبان یادآور شوید که چه عهدی با خودشان بسته‌اند و باید برای تغییر به دانسته‌ها و آموزش‌هایشان عمل کنند. البته این کار به یک تکنیک دیگر نیاز دارد که تیتر بعدی با آن آشنا می‌شوید.

جملات انگیزشی و الهام بخش

فکر می‌کنید دیگران چطور انگیزه می‌گیرند؟ باور کنید تنها راه انگیزه بخشی، حسن جویی از مخاطب است. ما باید خودمان را باور کنیم که می‌توانیم هر کاری انجام دهیم. اما باورهای منفی آنقدر در ذهن ما انباشته شده‎اند که استعداد‌هایمان را دفن کرده‌اند و ما نمی‌توانیم آن‌ها را ببینیم.

تصور کنید با یک تمجید صادقانه از مخاطب چقدر به او انگیزه می‌دهید و چقدر باعث خوشحالی او خواهید شد. از طرفی شما را بیشتر دوست خواهد داشت که چه بهتر از این برای یک سخنران!

حسن جویی هم داریم تا حسن جویی، بعضی تعریف و تمجیدها تکراری و کلیشه‌ای هستند و اصلاً به دل نمی‌نیشنند مثلاً «تو خیلی خوبی، عالی هستی و… ». خاص صحبت کنید و به جزئیاتی که دیگران نمی‌بینند اشاره کنید. خودم همیشه از این روش استفاده می‌کنم تا مخاطب حس خوبی بگیرد. مقاله حسن جویی را بخوانید.

تشکر از مخاطبان

تشکر از مخاطبان در پایان سخنرانی نشانه احترام و ادب شماست و مخاطب بیش از پیش برای شما احترام قائل خواهد شد. تقریباً دو ماه پیش به همراه یکی از همکارانم به یک تئاتر کمدی رفتیم، جای شما خالی (البته شاید هم آنجا بودید). بسیار خندیدیم و لذت بردیم در انتها که اجرا تمام شد و بازیگرها به پشت صحنه رفتند، همگی آماده بلند شدن از صندلی و رفتن به سمت در بودیم. ناگهان یکی از بازیگرها روی سکو آمد و با لحن محترمانه و دوستانه از حضور همگی تشکر کرد و گفت «ما ساعت بعدی هم اجرا داریم ودوستان در حال آماده شدن برای اون هستن…. برای همین نیومدن و نتونستم معرفیشون کنم… اما ادب حکم می‌کرد بیام و از حضور شما تشکر کنم».

تشکر کردن واقعاً یک نشانه از نشانه‌های ادب و احترام است. سعی کنیم سرلوحه روابط و کلام خود قرار دهیم.

نقطه اوج

این کار کمی ریسک‌زا است و تنها سخنرانان معروف و قهار از عهده آن برمی‌آیند. در این روش سخنرانی را به نقطه اوج می‌رسانند، هر جمله از جمله قبل قوی‌تر می‌شود و در نهایت که مخاطبان به نقطه اوج رسیدن، سخنرانی تمام می‌شود! شاید برای شما سوال باشد که چرا؟ چرا باید همچین کاری کنند؟

علت همان تاثیرگذاری لحظه آخر است، همیشه توجه مخاطبان باید در پایان سخنرانی بالا باشد تا بتوانند کلام شما را به خوبی به خاطر بسپارند از طرفی اگر در این نقطه انرژی آن‌ها بالا باشد همیشه اشتیاق آن‌ها ذخیره می‌شود تا همچنان تشنه سخنرانی‌های بعدی شما! این راز را به کسی نگویید و هوشمندانه از بهره ببرید.

طرح پرسش و پاسخ

معمولاً به سخنرانان تازه کار این روش را پیشنهاد نمی‌کنیم. در انتهای سخنرانی می‌توانید اعلام کنید «الان که صحبت‌هایم تمام شده اگر سوالی هست در خدمتم». اگر واقعاً به موضوع سخنرانی تسلط دارید حتماً از این روش بهره ببرید اما مجبور هم نیستید که خود را با سوال‌ها چالشی مخاطبان درگیر کنید.

خندان مخاطبان

طنز همیشه به یاد ماندنی بود، هست و خواهد بود. همیشه به افراد شوخ طبع غبطه می‌خوردم که مگر چکار می‌کنند که آنقدر دوست داشتنی هستند. اصلاً این طنزها چطور به ذهن آن‌ها خطور می‌کند؟ اما زمانی که با هوش کلامی آشنا شدم و الگوهای طنز را یاد گرفتم، فهمیدم کار راحتی است و تنها کمی دقت می‌طلبد. باید به گفته‌ها و رفتارهای افراد شوخ طبع خوب دقت کنیم و با تیزحسی تمام الگوی طنز آن‌ها رمز گشایی کنیم. یعنی با خود بپرسیم چرا الان دیگران به او خندیدند؟ یک مثال دیگر هم خودم بساز طبق همان الگو! به همین سادگی و ا تکرار این کار، بعد از یک مدت خودتان شاهد طناز بودن کلامتان خواهید شد.

برای پایان دادن به سخنرانی بهترین روش طنز و بدترین روش هم طنز است! بدتر از این نظر که اگر به جا نباشد تمام سخنرانی را زیر سوال خواهد برد. پس با احتیاط در این قسمت صحبت کنید.

پایان منحصر به فرد خود

همانطور که نقاشان گوشه نقاشی خود یک امضا می‌زنند تا اسم آن‌ها در اثر هنر ماندگار شود، برای سخنرانی‌های خود می‌توانید یک جمله یا پایان خاص و منحصر به فرد طراحی کنید. جملاتی مانند «توانا بود هر که تمرین کند، … ». با این جملات بهتر در ذهن مخاطبان خواهید ماند.

استفاده از شعر

این مورد را حتی اگر کسی هم نگوید خودمان می‌دانیم و بارها هم دیده‌ایم که معمولاً سخنرانی را با یک قطعه شعر تمام می‌کنند. در یکی از ارائه‌های دانشگاه از این روش بهره بردم و تحسین استاد و سایر همکلاسی‌هایم هنوز در خاطرم هست، استادم با صدای بلند گفت «عاااالی احسسسسنتتتت»، اشک ذوق خود را پنهان کرده بودم. اشعار زیبا و موزون هستند، از آن‌ها غافل نشوید در پایان سخنرانی.