چرا زبان بدن از زبان کلام قدرتمندتر است؟

به نظرتان چرا هنگام دروغ گفتن بینی مان شروع به خارش می‌کند؟ چرا وقتی کلافه هستیم، به موهای سر خود چنگِ نوازش می‌کشیم؟ آیا حواسمان هست که در هر شرایطی که هستیم، یک نوع زبان بدن خاص از خودمان به نمایش می گذاریم؟

زبان بدن ابزاری است که به کمک آن احساسات خود را نشان می‌دهیم. این عنصر ارتباطی به حدی قدرتمند می‌باشد که بدون آن فرقی با ربات‌های بی‌احساس نخواهیم داشت!

افراد تیزحس به خوبی زبان بدن دیگران را می‌خوانند و افکار و احساسات آن‌ها را درک می‌کنند.

خواندن زبان بدنِ دیگران مهارتی است که به شما قدرت فوق‌العاده می‌دهد طوری که گویا چشم بصیرت دارید و از دل دیگران خبردار هستید!

در این مقاله با ما همراه باشید تا با این زبانِ بی زبان (ولی قدرتمند) آشنا شوید.

یک قانون طبیعی به نام زبان بدن

«زبان بدن» همانطور که از اسم آن مشخص است یعنی زبانی که بدنِ ما با آن صحبت می‌کند اما نه آن زبانی که در دهانمان است؛ چرا که آن زبان فقط قسمتی از پیام ما را منتقل می کند.

اگر بخواهم خودمانی تر بگویم، کل بدن ما زبان دارد! دست‌ها، پاها، چشم‌ها، ابرو، سر و… هر کدام زبان دارند و پیام خود را نشان می‌دهند.

مثلاً این پا و آن پا کردن یعنی عجله داریم یا مضطربیم! باز بودن کف دست ها نشانه صداقت است؛ کج کردن سر نشان از ضعیف یا صمیمی بودن دارد؛ یا مثلاً مردمک چشم نشان می‌دهد که کسی به ما علاقه دارد یا نه!

در مترو همیشه از ارتباط چشمی با فال فروشان اجتناب می‌کنم. فقط کافیست از دور چشمشان به چشمتان بیفتد، دیگر رهایتان نمی‌کنند تا زمانی که فال بخرید.

اوایل از اینکه بگویم «نه فال نمیخوام…» عذاب وجدان می‌گرفتم اما الان شگردش دستم آمده است؛ با چهره‌ای پوکِر فیس روی خود را برمی‌گردانم و بی‌تفاوت به اصرارهای فروشنده، اطراف خود را نگاه می‌کنم سپس بلافاصله خودش می‌رود.

این عنصر ارتباطی، قدرتمندتر از زبان عادی است و گاهی بدون صحبت کردن می‌توان منظور خود را بهتر انتقال داد.

درواقع زبان بدن یا تن گفتار (به انگلیسی: body language) به مجموعه رفتارهای غیر کلامی و فیزیکی گفته می‌شود که با استفاده از آن می‌توانیم پیام خود را به دیگران انتقال دهیم بدون آنکه صحبت کنیم!

مثلاً به جای گفتن «نه» می‌توانیم سر خود را بالا ببریم یا برای نشان دادن عدد از انگشتان دست استفاده کنیم.

علائم body language گسترده‌تر از این حرفاست و برای تسلط بر آن باید هر بخش از بدن را جداگانه بررسی کرد.

تأثیر حیرت انگیز زبان بدن در روابط

پرفسور آلبرت محرابیان، استاد دانشگاه UCLA، که در زمینه روانشناسی کلامی و غیر کلامی تحقیق و تدریس می‌کند؛ در تحقیقات خود به یک راز بزرگ دست یافت.

پرفسور نشان داد که اثرگذاری در روابط شامل سه بخش می‌شود:

• کلام
• لحن
• زبان بدن

اما نکته شگفت‌آور این است که میزان اثرگذاری هر کدام از این بخش‌ها متفاوت می‌باشد.

طبق این تحقیق، کلام فقط ۷% تاثیر دارد در حالی که لحن ۳۸% و زبان بدن ۵۵% مؤثر است.

یعنی کلام کمترین میزان اثرگذاری و body language بیشترین تاثیر را دارد. به عبارت دیگر آنچه می‌گویید مهم نیست بلکه چگونه می‌گویید مهم‌تر است!

به همین دلیل است که تلوزیون نسبت به رادیو طرفدار بیشتری دارد!

دیروز به یک مغازه لباس‌فروشی رفتم که سه فروشنده جوان داشت. یکی از فروشنده‌ها فعال و خنده‌رو بود ولی دو فروشنده دیگر با بی‌میلی روی صندلی نشسته بودند و لباس‌ها را بدون اشتیاق روی میز رها می‌کردند به جای اینکه با شوق جنس و مدل کار را به مشتری معرفی کنند.

حتی یکی از آن‌ها خیلی بی‌حوصله و عصبانی فریاد زد: «بیا اینجاااا… نمونه کارت اینه»!

فقط یک ربع آنجا بودم ولی در همین مدت زمان کوتاه دیدم که اکثر مشتری‌ها به سمت فروشنده اول می‌رفتند و درخواست خود را به او می‌گفتند.

ما با حرکات و اشارات خود می‌توانیم دیگران را جذب کنیم و یا از خود برانیم.

کلامی که با زبان بدن همراه باشد به آهنربایی تبدیل می‌شود که دیگران را جذب می‌کند در حالی که بدون آن، آهنی معمولی است که قدرت جذب ندارد.

حتی گوینده‌ها و خواننده‌ها هم در اتاق استودیو هنگام خواندن متن، حرکات و حالات بدن خود را هماهنگ می‌کنند که حس بیشتری به صدا و لحن خود بدهند.

با زبان بدنِ درست، کمتر حرف می‌زنیم و بیشتر اثر می‌گذاریم!

یادگیری زبان بدن چه کمکی به ما می‌کند؟

همانطور که در قسمت قبل خواندید ۵۵% سهم اثرگذاری ما مربوط به body language است که سهم قابل توجهی می‌باشد و دانستن یا ندانستن آن دو روی کاملاً متفاوت از زندگی را می‌سازد!

مانند کسی که قبلاً با غلط املایی می‌نوشته است اما الان درست، خوانا و بدون اشتباه می‌نویسد. به نظر شما کدام حالت بهتر است؟

قبل از مطالعه، شاید رفتارهایی داشته باشیم که باعث سوء تفاهم شود اما بعد از آن می‌دانیم که هر حرکت چه معنایی دارد و به راحتی رفتار و حرکات خود را مدیریت می‌کنیم.

مثلاً خودم سابقاً عادت داشتم دست به سینه می‌نشستم. یا اکثر افراد به خودم می‌گفتند «چرا اینقدر چهره‌ات گرفته است؟» دایره روابطم کم بود و زیاد نمی‌توانستم دوست پیدا کنم.

اما الان که با زبان بدن و ارتباط مؤثر آشنا هستم، می‌دانم که زیاد وارد حریم شخصی افراد نشوم، لبخند جزء لاینفک چهره‌ام شود، زاویه سر خود را چطور تنظیم کنم که با اعتماد به نفس‌تر به چشم بیایم و در ارتباط با هر شخصی چه زبان بدنی مناسب‌تر است.

از طرفی می‌توانیم با خواندن حرکات و اشارت بدن دیگران، احساسات آن‌ها را درک کنیم و تشخیص دهیم که درباره ما چطور فکر می‌کنند؟ نسبت به ما علاقه دارند یا تنفر؟ راست می‌گویند یا دروغ؟

آشنایی با زبان بدن به ما کمک می‌کند روابط خود را مدیریت کنیم مثلاً هنگام ورود به یک جلسه کاری مهم، قدرتمند حضور یابیم؛ در برخورد با افراد غریبه چطور سر صحبت را باز کنیم؛ دروغ در مذاکره را تشخیص دهیم و… . تیز حس بودن و حدس زدن افکار دیگران یکی از الزامات مهم در متقاعدسازی است.

بعد از آشنایی با body language نگاهتان به آدم‌ها طور دیگر می‌شود. گویا چشم بصیرت دارید! از طرز نگاه، راه رفتن، نشستن و… می‌توانید افکار آن‌ها را حدس بزنید. دنیا برایتان خیلی شگفت انگیز می‌شود!

زبان بدن چطور احساسات و افکار ما را لو می‌دهد؟

آلن پیز در جایی از کتابش نوشته است:

تکان سر از یک سو به سوی دیگر نشانه «نه» است و منشأ آن به شیر خوردن کودک از سینه مادر برمی‌گردد.

زبان بدن ما انعکاسی از احساسات و افکار ماست؛ اگر عصبانی باشیم اخم‌هایمان در هم گره می‌خورد، اگر خوشحال باشیم لبخند می‌زنیم.

کلام ما، اطلاعاتی که در ذهن داریم را انتقال می‌دهد ولی بدن، نگرش ما را نشان می‌دهد.

ابتدا باید به زبان بدن خود را بشناسیم و به آن مسلط شویم سپس برای زبان بدن دیگران را بررسی کنیم.

حین گوش دادن به صحبت‌های مخاطب به حرکات دست، چشم، سر، دهان و… دقت کنیم تا وضعیت عاطفی او را درک کنیم.

عاقبت بی توجهی به زبان بدن

حدوداً یک ماه پیش به یک مغازه خدمات رایانه ای رفتم که روی لبتابم ویندوز نصب کنم. چند بار به مسئول آنجا گفتم که سیستم من با ویندوز ۸ سازگارتر است لطفاً ویندوز ۱۰ نصب نکنید.

اما هر بار مخالفت می‌کرد که: «دیگه الان برنامه روی ۸ نصب نمیشه… قدیمیه… ارزش نداره… ».

جالب اینجا بود که موقع صحبت کردن دست خود را جلوی دهانش می‌گرفت یا سرش را می‌چرخاند و یا نگاهش را به جای دیگر می‌برد.

احساس کردم حقیقتی را پنهان می‌کند اما به حساب باتجربه بودنش گذاشتم و همان ویندوز ۱۰ را نصب کردم.

مدتی بعد سرعت لبتابم کُند شده بود به حدی که مجبور شدم دوباره به مغازه او بروم و برایم ویندوز۸ نصب کند.

باز هم مخالفت کرد که ۱۰ بهتر است اما زیر بار نرفتم. بالاخره گفت که سی دی ویندوز ۸ ندارد و خودم باید برایش ببرم.

از زیر زبانش بیرون کشیدم و فهمیدم دفعه قبل هم سی دی ۸ نداشته است و به همین دلیل نصب نکرده بود نه به خاطر قدیمی بودن آن.

اگر از همان ابتدا به دانشی که از زبان بدن داشتم اطمینان می‌کردم، زیر بار نمی‌رفتم و ویندوز ۸ نصب می‌کردم در نتیجه دو بار هزینه نمی‌پرداختم!

این یک مسأله کوچک بود اما در موقعیت‌های بزرگتر مانند جلسات، معامله چند میلیاردی، خواستگاری، فروش، مذاکره، سخنرانی و… آگاهی به زبان بدن به شدّت کمک کننده است.

تا کنون چنین تجربه مشابهی داشته‌اید؟

روش صحیح خواندن زبان بدن

خواندن زبان بدن و تشخیص افکار دیگران کاری هیجان انگیز می‌‌باشد اما نکات مهمی وجود دارد که اگر در نظر نگیریم ممکن است به اشتباه بیفتیم و سوء تفاهم پیش بیاید.

۱) مجموعه حرکات را با هم در نظر بگیرید

خواندن زبان بدن مانند خواندن یک متن است نه یک کلمه! همانطور که برای درک یک جمله باید تمامی کلمات آن را خواند، برای فهم احساسات دیگران باید تمام حرکات بدن را در نظر گرفت: حرکت سر، دست، چشم، پاها و… .

در واقع هر حرکت یک کلمه است و درک درست body language مستلزم در نظر گرفتن تمامی حرکات است تا مانند یک جمله کامل بتوان مفهوم درستی از آن به دست آورد.

به عنوان مثال اگر کسی سرش را خاراند، همیشه معنی‌اش این نیست که به ما اطمینان ندارد، شاید خارش سرش از شوره سر باشد.

یا همیشه خارش بینی نشانه دروغ‌گویی نیست و تعبیر دیگرش می‌تواند آلرژی باشد!

بنابراین فقط به یک جزء بدن نگاه نکنید و سایر حرکات را هم در نظر بگیرید تا نگرش و افکار شخص را درست تشخیص دهید.

۲دنبال هم خوانی بگردید

هم‌خوانی یعنی کلام فرد با زبان بدنش تطابق داشته باشد.

به فرض مثال اگر کسی حین صحبت کردن گردنش را کج کند و کف دستش را نشان دهد یعنی حقیقت را می‌گوید چون زبان بدنش با کلامش هماهنگ است.

اما اگر بینی یا صورتش را بخاراند و نگاهش را بدزدد، به احتمال زیاد دروغ می‌گوید چون زبان بدنش با کلامش هم‌خوانی ندارد!

به قول شاعر رنگ رخساره خبر می‌دهد از سِرِّ درون!

اگر زبان بدن همانی را نشان دهد که مخاطب می‌گوید یعنی راست می‌گوید؛ اما اگر زبان بدن یک چیز بگوید و کلامش چیز دیگر، یعنی یک جای کار می‌لنگد!

بنابراین همیشه آن طور که می‌گویند، نیست و باید دقت کرد که آیا زبان بدن با کلام هماهنگی دارد یا نه.

۳-حرکات شخص را در چارچوبی که رخ می‌دهد در نظر بگیرید:

اگر این نکته را در نظر نگیرید در تله سوء تفاهم خواهید افتاد؛ چون زبان بدن هم همیشه حقیقت قلبی افراد را نشان نمی‌دهد!

مثلاً دست به سینه بودن معنای واکنش دفاعی دارد اما نه همیشه! به نظرتان چنین چیزی چطور ممکن است؟

در یک روز سرد برفی، طبیعی است که برای گرم کردن خود دست به سینه می‌شویم و این حالت نشانه تدافعی ندارد.

اما اگر پشت میز در یک جلسه کاری، فرد مقابل دست به سینه بود به احتمال زیاد با ما مخالف است!

چطور در خواندن زبان بدن حرفه‌ای شویم؟

همانطور که برای خواندن یک متن، ابتدا باید هر کلمه آن را درک کرد؛ برای خواندن زبان بدن هم باید تمامی حرکات سر، دست، پا و… را به خوبی شناخت که در مقالات آتی به هریک جداگانه خواهیم پرداخت.

سپس با دیدن فیلم و سریال می‌توانید زبان بدن بازیگران را تحلیل کرد که در هر موقعیتی از چه حرکاتی استفاده می‌کنند. البته بهتر است این تمرین را بدون صدا انجام دهید!

یک راه دیگر هم تمرین در مقابل آینه است. این یکی از اصلی‌ترین تمرین‌هایی است که در دوره فن بیان و سخنرانی شرکت کننده‌ها انجام می‌دهند.

با این روش هم به زبان بدن خود مسلط می‌شوید و هم در خواندن زبان بدن دیگران.

اگر از خود فیلم بگیرید و تمرین کنید خیلی بهتر است چون در آن صورت بارها و بارها می‌توانید زبان بدن خود را ببینید و زبان بدن خود را اصلاح کنید.

همه ما زبان بدن را از کودکی می‌شناسیم بدون آن که آموزش دیده باشیم، البته به صورت ناخودآگاه.

درک آگاهانه و استفاده هوشمندانه از زبان بدن، روابطتان را دگرگون می‌کند. با زبان بدن می‌توانید جایگاه خود را قدرتمندتر از گذشته بسازید از طرفی تاثیرگذارتر باشید.

امیدوارم این مقاله برایتان جذاب و مفید بوده باشد. در انتها خوشحال می‌شویم نظرات خود را برای ما ارسال کنید.