مسیر عصبی ؛ دریچه ای به سوی توانمندی

تابه‌حال فکر کرده‌اید که چطور می‌توانیم یک رفتار از خود بروز بدهیم یا یک کار خاصی را انجام دهیم؟ منظورم این است که در مغز ما چه اتفاقی رخ می‌دهد تا یک کار مثل نوشتن یا رانندگی کردن را هرلحظه که اراده کنیم سریعاً می‌توانیم انجامش دهیم؟ این در حالی است که وقتی به دنیا آمدیم این مهارت‌ها را نداشتیم. راز این اتفاق‌ها پشت کلمه‌ای پنهان‌شده است به نام: « مسیر عصبی »

قبل از اینکه به توضیح مفهوم مسیر عصبی بپردازم، اجازه دهید مختصری در رابطه با نحوه عملکرد مغز توضیح دهم تا درک بهتری از این مفهوم داشته باشیم:

نحوه عملکرد مغز

طبق آخرین اطلاعات رشته علوم اعصاب، مغز ما ۱۰۰ میلیارد سلول مغزی یا همان «نورون» دارد.

(جالب است بدانید اگر بخواهیم از عدد یک تا ۱۰۰ میلیارد بشماریم و شمارش هر عدد تنها یک ثانیه از ما زمان بگیرد، ۳۱۰۰ سال طول می‌کشد تا شمارش پایان یابد!!!)

هرکدام از این سلول‌های مغزی یک ارسال‌کننده و یک دریافت‌کننده دارند که همانند شاخک‌هایی در اطراف بدنه این سلول قرار گرفته‌اند.

این سلول‌ها از طریق پالس الکتریکی (همان جرقه خودمان!) و یا مواد شیمیایی باهم در ارتباط هستند.

اگر یک سلول بخواهد با یک سلول دیگر در ارتباط باشد، باید شاخک ارسال‌کننده خود را به شاخک دریافت‌کننده سلول دیگر وصل کند تا پالس الکتریکی یا مواد شیمیایی از آن‌ها عبور کند. در اثر این عبور است که یک پیغام منتقل می‌شود یا یک رفتار شکل می‌گیرد یا یک احساس به وجود می‌آید، یا یک هورمون ترشح می‌شود یا هر اتفاق دیگری که در بدن ما ممکن است رخ دهد.

جالب اینجاست که…

جالب اینجاست که هر سلول مغزی هزار تا ۱۰ هزار شاخک برای برقراری ارتباط با سلول‌های دیگر دارد. یعنی هم‌زمان می‌تواند با هزار تا ۱۰ هزار سلول دیگر در ارتباط باشد و هرکدام از این ارتباط‌ها به معنای یک فکر، یک رفتار یا یک فعالیت فیزیکی خاص است.

همین حالا که شما در حال مطالعه این مقاله هستید، یک سری از سلول‌های مغزی‌تان شاخک‌هایشان را به هم نزدیک کرده‌اند (به‌اصطلاح وصل کرده‌اند). وقتی چشم شما این کلمات را می‌بیند، آن را به پالس الکتریکی تبدیل می‌کند و از طریق سلول‌های مغزی که شاخک‌هایشان را به هم نزدیک کرده‌اند، به مغز ارسال می‌کند. مغز هم بعد از تحلیل و تفسیر این پالس‌ها دستور می‌دهد که چه کاری صورت پذیرد. برای مثال ممکن است دستور دهد در حافظه ذخیره گردد یا هورمون خاصی ترشح شود. این دستورات نیز، به‌وسیله ارسال پالس از مغز به قسمت‌های مربوطه، منتقل می‌شوند.

هر عمل و اتفاقی برای اینکه برای مغز قابل‌فهم گردد، باید به پالس الکتریکی تبدیل شود؛ چراکه مغز جز پالس چیز دیگری نمی‌شناسد.

حالا که کمی با نحوه عملکرد مغز آشنا شدید، می‌توانیم برویم سراغ «مسیر عصبی»

مسیر عصبی

تا اینجا گفتیم که سلول‌های عصبی به‌وسیله شاخک‌هایشان باهم ارتباط برقرار می‌کنند و در این ارتباط سیگنال‌های الکتریکی یا مواد شیمیایی را از خود عبور می‌دهند. در اثر این عبور است که پیامی از مغز به قسمت‌های مختلف منتقل‌شده و یک رفتار یا عمل رخ می‌دهد.

هرچه ارتباط بین شاخک‌های این دو سلول عصبی قوی‌تر باشد – یعنی تعداد دفعات بیشتری باهم ارتباط گرفته باشند – مهارت ما در آن زمینه بهتر و قوی‌تر خواهد بود. در این حالت به‌اصطلاح گفته می‌شود مسیر عصبی ما در فلان موضوع قوی‌تر شده است و آن کار را بهتر انجام می‌دهیم.

برای مثال مسیر عصبی نوشتن برای دانش‌آموزی که در سال اول دبستان است، خیلی ضعیف است و شاید اصلاً وجود نداشته باشد. اما همین‌که شروع به نوشتن می‌کند، اولین سلول‌های مغزی شاخک‌هایشان را به هم نزدیک می‌کنند تا سیگنال مخصوص نوشتن از مغز به دست او منتقل شود. هر بار که او نوشتن را بیشتر تمرین می‌کند، مسیر عصبی که این سلول‌ها باهم ساخته‌اند قوی‌تر و بزرگ‌تر می‌شود تا جایی که نوشتن برای کودک به امری بدیهی و مهارتی درونی تبدیل می‌شود.

ویدئو زیر کمک می کند تا درک بهتری از موضوع مسیر عصبی بدست آورید:

دیگر نمی توانید بهانه ای بیاورید

با دانستن مفهوم انعطاف‌پذیری عصبی، دیگر هیچ جایی برای بهانه وجود نخواهد داشت که بگوییم «نمی‌توانم»، «نمی‌شود»، «استعدادش را ندارم»، «این‌کاره نیستم». تنها جمله‌ای که مجاز به استفاده از آن هستیم این است که: «هنوز مسیر عصبی‌اش شکل نگرفته. با تمرین و تکرار مسیر عصبی‌اش را می‌سازم.»

هر چیزی رو با تمرین میشه بهش رسید؛ فقط هنوز مسیر عصبی‌اش شکل نگرفته.

پس تا ساخته‌شدن این مسیر به تمرین کردن ادامه می‌دهم.

جالب اینجاست که ما در هر سطحی قرار داشته باشیم، باز هم می‌توانیم مهارت‌هایمان را ارتقاء دهیم. پس تنها کافیست برای مهارت یافتن در هر زمینه ای، آن را به‌طورجدی و مستمر ادامه دهیم و تا شکل گرفتن مسیر عصبی قوی برای آن، خسته نشویم.

شاید اوایل کار نتایج خوبی به دست نیاوریم. بااین‌حال ناامید نمی شویم؛ چراکه با هر بار تلاش (حتی اگر به نتیجه نرسد) مسیر عصبی خود را یک پله رشد داده‌ایم.

اگر تمایل دارید کلام خود را به یک عصای جادویی تبدیل کنید، پیشنهاد می کنم حتماً حتماً در دوره حرفه ای و جامع هوش کلامی شرکت کنید.

از طریق لینک زیر می نمانید با سرفصل ها و موضوعات این دوره بیشتر آشنا شوید:

توضیحات دوره حرفه ای و جامع هوش کلامی

بد نیست به ویدئو زیر هم نگاهی بیندازید: