چگونه غیر مستقیم حرف بزنیم؟

گاهی اوقات شرایطی پیش می‌آید که نه می‌توانیم چیزی نگوییم نه می‌توانیم بگوییم! درواقع نمی‌دانیم منظورمان را چطور بگوییم که طرف مقابل دچار سوء تفاهم نشود! اگر مستقیم منظور خود را بگوییم، ممکن است مخاطب ناراحت یا عصبانی شود و عواقب ناخوشایندی برای ما داشته باشد. در این مواقع بهتر است بدانیم «چگونه غیر مستقیم حرف بزنیم» که نه سیخ بسوزد و نه کباب!

البته از این حرف‌های کلیشه‌ای زیاد می‌شنویم که «رُک باش… راحت حرفتو بزن… رودربایستی نداشته باش… با هر کی مثل خودش رفتار و صحبت کن و… ». اما به نظرتان مستقیم به مدیر بگوییم «خیلی بی‌نظم و بی‌سلیقه هستی»، نسبت به ما گارد نمی‌گیرد؟ عصبانی نمی‌شود؟ توصیه می‌کنم هیچگاه این مورد را امتحان نکنید که گران تمام می‌شود. واقعیت این است که هیچ کس دوست ندارد مستقیم مورد انتقاد واتهام قرار بگیرد، و بهتر است هوش کلامی خود را تقویت کنیم که بدانیم چگونه غیر مستقیم حرف بزنیم و اصطلاحاً با پنبه سر بِبُریم!

در ادامه چکیده بسیار مهمی از مبحث هیپنوتیزم کلامی را مطرح می‌کنیم که کمک می‌کند با سیاست بیشتری صحبت کنیم.

چرا غیرمستقیم حرف بزنم ولی مستقیم نه؟

به قول یک بزرگی، «ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که کلمات بیشتر از گلوله‌ها آدم کشته‌اند». یا به قول معروف زخم دست خوب می‌شود اما زخم زبان نه! کلام ما در روابط با دیگران بسیار اثرگذار است و همیشه تا جای امکان از خشونت کلامی بپرهیزیم و غیر مستقیم حرف بزنیم.

گاهی اوقات یک سوء تفاهم کلامی می‌تواند روابط بین دو خانواده یا دو شرکت یا دو دوست صمیمی را نابود کند و آن موقع باید اسب بیاوریم و باقالی بار کنیم!

متأسفانه در طول ۲۴ ساعت شبانه روز، ۲۴ هزار بار می‌بینم که دیگران در صحبت‌هایشان چقدر ناخواسته باعث رنجش طرف مقابل می‌شوند شاید خودشان هم متوجه نشوند. به عنوان مثال پدری که به فرزند خود می‌گوید «چقدر خنگی»! یا مدیر به کارمند خود بگوید «خیلی بی نظم هستی»!

تا این حد مستقیم صحبت کردن، نه تنها فایده‌ای ندارد بلکه ضرر هم دارد و طرف مقابل را به لجبازی می‌کشاند.

این طرز صحبت کردن در شأن یک فرد حرفه‌ای نیست و فقط افراد معمولی هستند که به این مهارت‌های توجه ندارند و خود را در این زمینه تقویت نمی‌کنند. در نتیجه همان افراد حرفه‌ای هستند که روابط عالی، درآمد عالی و زندگی عالی برای خود می‌سازند.

شما که این مقاله را می‌خوانید در مسیر حرفه‌ای شدن گام برمی‌دارید و مطمئن باشید اگر مهارت غیر مستقیم حرف زدن را یاد بگیریم، دیگران از ما دلخور نخواهند شد و حرف‌های ما را بهتر می‌پذیرند.

قبل از صحبت غیرمستقیم این نکات را رعایت کنید

شناخت مخاطب:

حال که با تکنیک های غیر مستقیم صحبت کردن آشنا شده‌اید، به نظرتان غیر مستقیم صحبت کردن با همه یکسان است؟ مثلاً برای یک کودک ۱۰ ساله می‌توان از داستان موفقیت بیل گیتس صحبت کرد؟ یا داستان پتروس فداکار (همان پسری که با انگشت خود شکاف سد را پوشاند تا مانع از سیل شود)؟ قطعاً نه.

همیشه در دوره‌های هوش کلامی به شرکت کنندگان می‌گوییم که هنر ما در هوش کلامی این است که از زبان خود مخاطب صحبت کنیم و با هر فردی متناسب با او حرف بزنیم. مخاطب شناسی کار راحتی نیست اما اگر به آن مسلط بشویم، تبدیل به قهرمان زندگی خود و دیگران خواهیم شد.

پرهیز از نیش و کنایه:

بسیار خوب… قرار است که غیر مستقیم حرف بزنیم، دیگر چه معنی دارد که مستقیم نیش و کنایه بزنیم؟ غیر مستقیم صحبت کردن خودش کمی کنایه وار است و اگر بخواهیم خودمان هم نیش و کنایه بزنیم دیگر اسمش غیر مستقیم حرف زدن نیست! نیش و کنایه زدن باعث عصبانیت و ناراحتی مخاطب می‌شود و کلام ما اثر خودش را از دست که هیچ، از پا هم می‌دهد. هنگام صحبت کردن حتماً به لغات و جملاتی که به کار می‌بریم دقت کنیم.

روش‌های غیر مستقیم حرف زدن

در ادامه ۴ تکنیک عالی از هیپنوتیزم کلامی آورده‌ایم که دو مورد از آن‌ها دقیقاً این حالت را دارند «به در می‌گوییم که دیوار بشنود»! دو مورد دیگر هم مستقیم به دیوار می‌گوییم اما طوری که مخاطب ناراحت نشود و در عین حال کَکِ او یک مقدار بگزد!

داستان

قوی‌ترین و مؤثرترین عنصر کلامی، داستان گویی است، داستان‌ها همیشه برای آدم‌ها جذاب بوده و هست و خواهد بود. یک حقیقت وجود دارد «مخاطب‌ها در سخنرانی‌ها، کلاس درس و گفتگو‌ها، اغلب موضوعات را فراموش می‌کنند اما داستان‌ها را نه»!

داستان گویی یک مزیت دیگر هم دارد، اینکه «غیر مستقیم اثر می‌گذارد». شما خیلی راحت می‌توانید یک داستان از شخص سوم یا حتی از داستان‌های مثنوی تعریف کنید طوری که مخاطب با شخصیت‌های آن همزاد پنداری کند و متوجه منظور شما بشود.

برای غیر مستقیم صحبت کردن، اولین تکنیکی که به شما پیشنهاد می‌دهیم «داستان گویی» است. اما متأسفانه افراد زیادی را می‌بینم که نمی‌توانند یک داستان را جذاب تعریف کنند و آن اثری که باید بگذارد را نمی‌گذارد. برعکس بعضی افراد را دیده‌ام که یک داستان پیش پا افتاده را آنقدر جذاب تعریف می‌کنند که چهار گوش و چشم دیگر قرض می‌گیریم تا ببینیم آخر آن چه می‌شود. اگر می‌خواهیم غیر مستقیم حرف بزنیم و از آن نتیجه دلخواه خود را هم بگیریم، باید داستان گویی جذاب را بلد باشیم.

کلیپ آقای شرفی از آپارت سه نکته داستان جذاب

حال شما هم مانند شرکت کنندگان ما، تمرین کنید. یک داستان شخصی از خودتان انتخاب کنید و با رعایت این نکات در ۳ دقیقه تعریف کنید.

در ویدئو زیر سه نکته برای داستان گویی جذاب توضیح داده شده است:

مثال از خودتان و دوستتان

اگر داستانی در دست و بال خود ندارید که غیر مستقیم منظور خود را به مخاطب بفهمانید، می‌توانید از خودتان یا شخص دیگری مثال بزنید.

چند روز پیش با دوستم سمیرا در حال گفتگو بودیم و گفتم که «یک ماهه میخوام برم انقلاب یک کتابیه بخرم اما وقت نمیکنم… میخوام به یه کتابفروشی سفارش بدم برام بیاره». سمیرا بلافاصله گفت «من عاشق کتاب خوندنم… همیشه که میخوام کتاب بخرم میرم تو مرکز خودش… یعنی جایی که مخصوص کتابای مرتبط با اون موضوع باشه…».

با این حرفِ سمیرا خیلی به فکر فرو رفتم «چقدر آدم کتاب شناسیه… راست میگه ها… برم مرکز خودش بخرم کتابای بهتری هم پیدا میکنم یا ترجمه بهتر».

مثال زدن از خودمان یک تکنیک عالی است که غیر مستقیم حرف بزنیم و منظور خود را برسانیم. تا اینکه مستقیم به مخاطب دستور بدهیم فلان کار را باید انجام بدهی!

طنز برای غیر مستقیم صحبت کردن

طنز، طنز، طنز تا می‌توانید این چاشنی فوق العاده را به در کلام خود دخیل کنید، معجزه می‌کند. همه ما از افراد خوش مشرب و شوخ طبع خوشمان می‌آید چون باعث می‌شود که حال ما خوب بشود. از طرفی معمولاً از این افراد کینه یا دلخوری به دل نمی‌گیریم چون با شوخی و خنده منظور خود را می‌رسانند. در واقع طنز یک روش مستقیم برای غیر مستقیم حرف زدن است!

به دو روش این تکنیک را می‌توانید به کار ببرید:

یا مستقیم با خود مخاطب شوخی کنید.

یا یک طنز درباره یک شخص دیگر بگویید که مربوط به مخاطب هم بشود.

ما همگی دوست داریم شوخ طبع باشیم و در کلام خود طنز بیاوریم اما افراد کمی پیدا می‌شوند که این مهارت شگفت انگیز را داشته باشند. در محصول هوش کلامی الگوهای اصلی طنزپردازی را معرفی کرده‌ایم که کمک می‌کنند حس شوخ طبعی خود را زنده کنید و بر زبان بیاورید تا در جمع‌ها محبوب باشید و بدرخشید.

پیام مخفی

افراد غیرحرفه‌ای همیشه خود را مستقیم معرفی می‌کنند و خیلی تابلو دستاوردها و توانمندی‌های خودشان را به رخ دیگران می‌کشند. اما این کار زننده و ناخوشایند است و اتفاقاً نتیجه عکس دارد. افرادی که هوش کلامی بالایی دارند، در عین تواضعِ کلامی، پیام مخفی می‌آورند.

پیام مخفی یعنی بین صحبت‌های خودمان، به ویژگی‌های مثبت، توانمندی‌ها، رزومه، سابقه کاری خود و… یک اشاره ریز کنیم و خیلی سریع از آن عبور کنیم. نمی‌دانید این روش چه تأثیر فوق العاده‌ای دارد و چقدر مخاطب را متحیر و شوکه می‌کند.

یک بار در یک کلاس حضور داشتم که نحوه معرفی استاد آن روز، هنوز یادم است. نام ایشان استاد سیف زاده بود که یکی از بهترین معلم‌های ریاضی است که در عمرم دیده‌ام. ایشان ابتدای کلاس خیلی حرفه‌ای خود را معرفی کردند طوری که تا انتهای جلسه میخکوب ماندم.

ایشان در معرفی خودشان اشاره کردند که در تلویزیون هم تدریس داشته‌اند و دیگر تا انتهای حلسه به آن هیچ اشاره‌ای نداشتند. همین نکته باعث شد توجهم به ایشان جلب بشود و جلب بماند. جلسه بسیار خوبی بود.

یک تکنیک عالی برای اینکه غیر مستقیم حرف بزنیم، استفاده از پیام مخفی است. به جای اینکه مستقیم بگوییم من فلان و بهمان هستم، اشاره کوچکی به دستاورد خود داشته باشیم و سریع از آن عبور کنیم.

کجاها غیر مستقیم حرف بزنیم و کجاها نه؟

موقعیت ثابتی وجود ندارد که بگوییم کجا غیر مستقیم حرف بزنیم و کجا مستقیم! نمی‌شود که برای هر شرایطی یک نسخه پیچید، ما با تیزحسی خود می‌توانیم تشخیص دهیم که اگر الان فلان حرف را بزنم مخاطب گارد می‌گیرد یا نه، ناراحت می‌شود یا نه، عصبانی می‌شود یا نه! حرف من را می‌پذیرد یا نه. در کل پیشنهاد می‌کنیم در موقعیت‌های زیر این تکنیک‌ها را به کار ببرید:

• نصیحت کردن کودک خطاکار
• تذکر به همکار یا مدیر بی‌نظم یا فضول یا ….
• فردی که بزرگتر ما است
• شاگردانمان
• کارمند
• مشتری
• و…

بهترین روش تقویت هوش کلامی

این ۴ تکنیک معرفی شده برای اینکه غیر مستقیم حرف بزنیم، صد در صد نتیجه بخش هستند و فقط باید در انجام تمرینات آن مُصِر باشید. هر چه که خوانده‌اید را به کرسی عمل بنشانید تا کاربرد هر تکنیک دستتان بیاد.

تمرین کنید تا هوش کلامی شما تقویت شود. هر چه هوش کلامی شما بیشتر شود، می‌توانید در هر موقعیتی سنجیده و هوشمندانه صحبت کنید و تأثیرگذاری کلام خود را افزایش دهید.

مجموعه ایرج شرفی با بیش از ۵ سال تجربه تخصصی در زمینه هوش کلامی و فن بیان، دوره بی‌نظیر هوش کلامی را آماده کرده است و که در آن با به روز‌ترین و مؤثرترین تکنیک‌های هوش کلامی، آشنا می‌شوید. برای کسب اطلاعات بیشتر روی دوره هوش کلامی کلیک کنید.