راهنمای کامل شخصیت شناسی MBTI

موضوع شخصیت شناسی MBTI شبیه داستان همان جوجه تیغی است که کنار هر کسی می‌نشست یا او را بغل می‌کرد، خارهایش باعث زخمی و آزرده خاطر شدن دیگران می‌شد. به همین دلیل دیگران از نزدیک یا دوست شدن با او دوری می‌کردند. او همیشه تنها و ناراحت بود که «چرا کسی منو دوست نداره؟». بالاخره خرگوش مهربان با کمک بقیه تصمیم گرفت این مساله را برای همیشه حل کند. روز تولد جوجه تیغی، همه به او یک تکه فیبر کوچک هدیه دادند و به سر خارهایش چسباندند. بعد از آن، همه بدون اینکه نگران زخمی شدن باشند، جوجه تیغی را بغل می‌کردند و کنارش می‌نشستند. اینطور شد که جوجه تیغی توانست زندگی بهتری را شروع کند.

حکایت زندگی ما انسان‌ها هم به همین صورت است. همه ما در ظاهر چشم، گوش، دست و پا داریم اما از نظر شخصیتی متفاوت هستیم و ناخواسته با خارهای نوک تیز خود، یکدیگر و حتی خودمان را  آزار می‌دهیم. چرا ۸۰ درصد ایرانی‌ها شغل خود را دائم تغییر می‌دهند، چرا از هر ۷ ازدواج دو مورد به طلاق می‌کشد، چرا ۳۰ درصد دانشجویان به رشته خود علاقه ندارند، چرا کودکان از خانه فراری می‌شوند و… . عامل مهم این اتفاقات یک چیز است: «نشناختن خودمان و اطرافیان»! ما اگر خود را بشناسیم می‌دانیم که چه شغلی، رشته تحصیلی و همسری برایمان بهتر است؛ ما اگر اطرافیان خود را بشناسیم می‌دانیم که با هر فردی چطور رفتار و صحبت کنیم تا قانع شود و اختلافی پیش نیاید.

MBTI یکی از بهترین روش‌های شخصیت شناسی است که به ما کمک می‌کند خودمان و دیگران را بهتر بشناسیم. اگر این روش را یاد بگیرید، رگ خواب هر فردی حتی خودتان دستتان می‌آید! می‌دانید که طرف مقابل چه خط قرمزهایی دارد و چطور با دیگران سازگار شوید دقیقاً مانند کاری که خرگوش برای جوجه تیغی کرد!

شخصیت شناسی MBTI چیست؟

شخصیت شناسی MBTI حاصل تحقیقات مادر و دختری است که بیست سال برای آن زمان گذاشتند. کاترین کوک بریگز به همراه دخترش ایزابل بریگز مایرز، مطالعه خود را از جنگ جهانی دوم شروع کردند. هدف این مادر و دختر پرتلاش آن بود که مناسب‌ترین سمت شغلی را برای خانم‌هایی که در نظام فعالیت داشتند پیدا کنند. کاترین و ایزابل روانشناس نبودند اما با استفاده از نظریه مشهور یونگ و آزمایش‌های دقیقی که روی افراد مختلف انجام دادند، توانستند مدل تیپ شناسی MBTI را طراحی کنند و خدمت بزرگی را به جامعه روانشناسی ارائه دهند.

این روش افراد را به ۱۶ تیپ مختلف تقسیم می‌کند و برای تشخیص تیپ خود یا فرد دیگری، باید ۴ سؤال زیر را از خود بپرسید:

۱. از کجا انرژی می‌گیرم؟

اولین بعدی که در شخصیت شناسی MBTI بررسی می‌شود منبع دریافت انرژی است. اگر بخواهیم با جزئیات این سوال را باز کنیم، باید بررسی کنیم که:

• انرژی خود را از درون خود تامین می‌کنید یا از بیرون؟
• دوست دارید در خلوت و تنهایی کتاب بخوانید یا اینکه در جمع شلوغ با آدم‌های مختلف گپ بزنید؟
• ترجیح می‌دهید با یک نفر عمیقاً صمیمی باشید یا اینکه با افراد زیاد و مختلف دوست شوید؟
• بیشتر اوقات خود تنها و آرام یک جا هستید یا اینکه دائماً جنب و جوش دارید؟

اگر تعداد بله‌هایی که به قسمت اول سوالات بالا می‌دهید بیشتر است، یعنی درونگرا هستید. در غیر این صورت در دسته برونگرا قرار می‌گیرید. درونگراها افرادی ساکت و آرام هستند و به فعالیت‌های ذهنی علاقه دارند، به همین دلیل بیشتر اوقات در افکار خود غرق می‌شوند و از خود انرژی می‌گیرند. برعکس برونگراها پرانرژی‌تر به نظر می‌آیند و در تصمیم‌ها واکنش سریع‌تری نشان می‌دهند همچنین برای حضور در جمع‌های شلوغ، بی تاب و بی قرارند.

۲. چگونه اطلاعات را جمع آوری می‌کنم؟

 همانطور که می‌دانید علاوه بر حواس پنجگانه، حس ششم هم داریم که شهودی و شمی بودن ما به آن بستگی دارد. در دومین بعد شخصیت شناسی MBTI نحوه جمع‌آوری اطلاعات را بررسی می‌کنیم.

 افراد حسی به چیزهایی که می‌بینند، می‌شنوند، می‌چشند، لمس و بو می‌کنند بیشتر توجه دارند و سریع‌تر واکنش نشان می‌دهند مثلاً با دیدن گل رُز آبی به وجد می‌آیند و می‌گویند: «وای چقدر جالب… رنگش مثل لباس منه… بوش مثل رز قرمزه ….».

اما افراد شهودی یا شمی به حواس پنجگانه خود اکتفا نمی‌کنند و دنبال معنا و مفهوم هستند. مثلاً با دیدن رُز آبی، کمی خیره می‌شوند و بعد از چند ثانیه مکث می‌گویند: «یادش بخیر… محسن از این گلا برام میاورد… !» یا اینکه «معلوم نیست چطوری رنگش کردن که با قیمت دو برابر بفروشن!»

فقط ۳۰ در صد جامعه شهودی هستند و به صورت کلی افراد حسی و شهودی در موارد زیر با هم تفاوت دارند:

• شهودی‌ها به آینده و احتمالات توجه دارند اما حسی‌ها به گذشته و زمان حال.
• شمی‌ها ایده پرداز هستند و حسی‌ها عملگرا.
• افراد شهودی فقط به کلیات اهمیت می‌دهند اما حسی‌ها به جزئیات.
• شمی‌ها کلیات را به خاطر می‌سپارند و افراد حسی حافظه دقیق‌تری دارند.
• افراد شمی به دنبال چرایی هستند و افراد حسی به دنبال چگونگی.

۳. عامل تصمیم گیری من چیست؟

حالت خودمانی این سوال این است که: «آیا قلبم بر عقلم غلبه دارد یا عقلم بر قلبم؟». منظور من از این سوال، خدایی ناکرده بی ارزش کردن احساسات نیست! احساسات و منطق مانند دو کفه ترازو هستند و هر دو برای تعادل زندگی لازم می‌باشند. بارزترین نماد منطق در خانواده «پدر» و نماد احساس «مادر» است. تصور کنید هر دو یک شکل باشند، در این حالت فرزندان دچار عقده و کمبود محبت می‌شوند یا اینکه از کنترل خارج شده و هر کار اشتباهی انجام می‌دهند. وجود افراد احساسی در کنار منطقی لازم است و فقط باید بدانند که چطور با یکدیگر به سازش برسند.

افراد منطقی طبق شخصیت شناسی MBTI :

• به درست و غلط بودن کار فکر می‌کنند نه اینکه چه کاری حالشان را خوب می‌کند؛
• به دنبال دلایل منطقی و محکم هستند تا قاطعانه درست‌ترین تصمیم ممکن را بگیرند؛
• برای احساسات اعتبار قائل نیستند و دلایل احساسی را نمی‌پذیرند؛
• به قوانین بیشتر از روابط اهمیت می‌دهند؛
• رک و صریح انتقاد می‌کنند بدون آنکه به پودر شدن احساسات دیگران توجه کنند؛
• انتقادی که با دلیل همراه باشد را می‌پذیرند.

افراد احساسی:

• کاری را انجام می‌دهند که حال خودشان و دیگران خوب شود؛
• برای احساسات اولویت قائل هستند و از بی تفاوتی و بی مهری دیگران ناراحت می‌شوند؛
• انتقاد برایشان خوشایند نیست.
• از خود دفاع نمی‌کند تا طرف مقابل رنجیده خاطر نشود.
• از انتقاد کردن دیگران واهمه دارد.

۴. چقدر منعطف هستم؟

• دوست دارید طبق یک برنامه ریزی از قبل مشخص شده، کارهایتان را انجام دهید یا اینکه هر موقع ضرورتی احساس کردید اقدام می‌کنید؟
• در مورد کارها زود تصمیم می‌گیرید یا اینکه مایلید قبل از تصمیم، اطلاعات بیشتری کسب کنید؟
• اتفاقات پیش بینی نشده را مزاحم برنامه ریزی خود می‌دانید یا اینکه به راحتی آن را می‌پذیرید؟
• ترجیح می‌دهید ابتدا کارهای نیمه باز را تمام کنید یا اینکه هر کار را سر وقت خود انجام می‌دهید؟

پاسخ به این سوالات شخصیت شناسی MBTI، مشخص می‌کند که چقدر انعطاف پذیر هستید. منعطف‌ها معمولاً برنامه ریزی نمی‌کنند و هر زمان که ضرورتی احساس نمایند، اقدام می‌کند. این افراد معمولاً کارهای نیمه تمام زیادی دارند. در مقابل افراد ساختارگرا عاشق برنامه ریزی و نظم هستند و دوست دارند طبق یک مسیر مشخص قدم بردارند. این افراد از بی انضباطی و اتفاقات پیش بینی نشده خوششان نمی‌آید.

با توجه به ۴ بعدی که در بالا بررسی کردیم، ۱۶ تیپ شخصیتی وجود دارد:

تیپ شخصیتی شما کدام مورد است؟

مزایای شخصیت شناسی MBTI

پیدا کردن استعدادها به کمک شخصیت شناسی MBTI:

تصور کنید که صاحب جدیدترین و مجهزترین ماشین دنیا هستید و این ماشین قابلیت پرواز کردن هم دارد در حالی که روحتان هم از آن خبردار نیست! خیلی سوزناک است که چنین ماشینی زیر پا داشته باشیم اما فقط برای رانندگی معمولی از آن استفاده می‌کنیم. حال اگر کمپانی سازنده آن، دفترچه راهنمای کامل را در اختیارتان بگذارد، دلتان نمی‌خواهد که با آن پرواز کردن را تجربه کنید؟ بعید می‌دانم کسی اینطور بخواهد!

شخصیت شناسی MBTI هم مانند یک نقشه یا دفترچه راهنماست که به ما می‌گوید چی کسی هستیم، چه شغلی یا چه همسری برای ما مناسب است، نقاط قوت و ضعف ما چیست، چه کار کنیم که آسیب نبینیم. مایرز و بریگز این مدل را طراحی کردند تا افراد به بعد پنهانی وجودشان پی ببرند، ظرفیت‌های درونی که در حال خاک خوردن هستند را کشف کنند و بتوانند استعداد های خود را به شکوفایی برسانند.

حتماً داستان زاغ و کبک را شنیده‌اید که زاغ از راه رفتن کبک خوشش آمد و تصمیم گرفت از او تقلید کند. اما بعد از مدتی متوجه شد که به دلیل ساختار بدنی متفاوت، نمی‌تواند مثل او قدم بردارد و بدتر اینکه راه رفتن خودش را هم فراموش کرد. این حکایت ۸۰ درصد ما ایرانی‌هاست که دائماً در حال شغل عوض کردن هستیم، چون فکر می‌کنیم کار خودمان به درد نمی‌خورد به جای اینکه پیگیر علاقه و استعداد خود باشیم تا به مهارت و تسلط کافی برسیم.

این مطلب را بخوانید: استعدادیابی

بهبود روابط با استفاده از شخصیت شناسی MBTI:

داستان جوجه تیغی را یادتان هست؟ خارهای او کاملاً طبیعی بودند و فقط باید راهی پیدا می‌کرد که دیگران از او آسیب نبینند.

یادم می‌آید که یکبار فرصت همکاری با فردی با تجربه و حرفه‌ای (خانم هاشمی)  به دست آوردم. خانم هاشمی کاملاً منطقی رفتار می‌کرد و از من تولید محتوا می‌خواست که باور نداشتم از پس آن‌ بربیایم. من احساسی برخورد می‌کردم و می‌گفتم: «من ناامیدم… این کارها رو بلد نیستم… میترسم!». اما او می‌گفت: «چرا ناامید!… به سایتهای دیگه نگاه کن و اقتباس خودت رو بنویس… همین!». بعد از چند روز کلنجار رفتن، هر دو خسته شدیم و او به من گفت: «تو به درد تولید محتوا نمیخوری!» و قطع همکاری کردیم اما این جمله یادم ماند. بعدها که با مجموعه‌های مختلف همکاری کردم و تجربه‌ام بیشتر شد، به راحتی از آژانس‌های تخصصی بازاریابی محتوایی پیشنهاد کار می‌گرفتم و از کارم بسیار راضی بودند. خیلی دلم می‌خواهد یک بار دیگر خانم هاشمی را ببینم و بابت آن جمله از او تشکر کنم.

زمانی که با شخصیت شناسی MBTI آشنا شدم، فهمیدم که گره کار این بود: «نحوه تصمیم‌گیری دو طرف تفاوت داشت». خانم هاشمی منطقی استدلال می‌کردند اما من احساسی تصمیم می‌گرفتم. چنین مواقعی برای اینکه ارتباط دوطرفه برقرار شود باید هر کدام شبیه دیگری رفتار کنند. مثلاً خانم هاشمی می‌توانست با گفتن جملات «تو میتونی… منم اولش میترسیدم… » احساسات مرا دستکاری کند؛ من هم به جای آیه یاس خواندن باید کار را استارت می‌زدم و هر جا ابهام داشتم از او راهنمایی می‌خواستم.

شخصیت شناسی MBTI مانند عینکی است که گوشه‌های پنهان و نامرئی وجود خودمان و دیگران را برملا می‌کند. به کمک این ابزار فوق العاده می‌توانیم تفاوت‌های خود و دیگران را درک کنیم تا به سازگاری و توافق برسیم.

جمع بندی

شخصیت شناسی MBTI یکی از ساده‌ترین و آسان‌ترین روش‌های شناسایی خصوصیت‌های فردی است که به کمک آن می‌توانیم خودمان و اطرافیان را بشناسیم، تفاوت‌های یکدیگر را درک کنیم و به سازش برسیم، استعدادهای خود را کشف و شکوفا کنیم، همسر مناسب خود را پیدا کنیم، خانواده بهتری داشته باشیم، رشته تحصیلی مناسب خود را انتخاب کنیم و خلاصه اینکه دنیا جای بهتری برای زندگی ‌شود. امیدوارم این مطلب برایتان مفید واقع شده باشد و آن را با دیگران به اشتراک بگذارید.