احتمالاً شما نیز نیک ویچ را می‌شناسید، همان مردی که نه دستی دارد و نه پایی. بیش از یک میلیارد نفر تصویر این مرد عجیب الخلقه را روی مجلات، روزنامه‌ها، سکوهای سخنرانی دیده‌اند. تصور کنید (دور از جانتان) بدون دست و پا به دنیا آمده‌اید، در آن صورت چه حسی خواهید داشت؟ از اینکه نتوانید مانند دیگران بنویسید، با دست قاشق بگیرید، کارهای نظافت شخصی خود را انجام دهید، عشق زندگی خود را در آغوش بگیرید و… . حتی تصورش هم سخت است دیگر چه برسد زندگی در چنین شرایطی. اما نیک وی آچیچ با همان سر و نیم تنه، ثابت کرد که هیچ محدودیتی برای انسان وجود ندارد و همه چیز به نگرش و خواست خود انسان مربوط می‌شود.

بسیار حیرت انگیز است که او اکنون صاحب همسری بسیار زیبا و فرزند می‌باشد. تا کنون در ۶۰ کشور سخنرانی کرده، ثروت فراوانی دارد، نویسندگی، شنا، فوتبال و… را به راحتی دیگران انجام می‌دهد. گذشته از تمام این موارد مهارت فوق العاده‌ای در فن بیان و سخنرانی دارد و همه را مجذوب کلام نافذ خود می‌کند. این انسان دوست داشتنی و الهام بخش تاکنون زندگی افراد زیادی را متحول کرده است.

نیک ویچ در سال ۹۷ به ایران آمد و هتل اسپیناس پالاس تهران، برای ۱۴۰۰ نفر سخنرانی کرد. این سخنرانی با شکوه و فوق العاده را در این مقاله آورده‌ایم و به طور کامل آن را تحلیل می‌کنیم و به نکات طلایی آن اشاره می‌کنیم. با مطالعه این نکات خودتان متوجه علت معجزه و موفقیت او خواهید شد، یعنی قدرت و نفوذ کلامی او.

سخنرانی نیک وی آچیچ در تهران

ساختار سخنرانی نیک ویچ کاملاً مشخص است و در ادامه به صورت مرحله به مرحله به آن می‌پردازیم:

1. معرفی خود: نیک ویچ ابتدا خود را معرفی می‌کند: نام، زمان و مکان تولد و مهاجرتش. دقت کنید که گفتارش کاملاً دوستانه است و از همان ابتدا مخاطبان را دوست خطاب می‌کند «سلام دوستان من نیک هستم» حتی فامیلی خود را مطرح نمی‌کند.
2. مقدمه سازی برای ورود به بدنه: نیک ویچ طی چند مرحله و به صورت حرفه‌ای این قسمت را اجرا می‌کند. ابتدا به ندای ذهنی مخاطبان پاسخ می‌دهد: «ممکن است عکس‌های را در یوتیوب دیده باشید…» این نکته را به عنوان سخنران در نظر داشته باشید که به زبان آوردن ندای ذهنی مخاطب، او را به شدت میخکوب می‌کند.
3. طنز: نیک به صورت کاملا ریز و مجلسی طنزی را بیان می‌کند «یک مرد بی دست و پا که لبخند می‌زند» البته این خنده همراه با درد و تحسین و دلسوزی همراه است. اگر بتوانید همچین جملاتی که ترکیبی از چند احساس هستند را در کلام خود بیاورید، مخاطب را با خود همراه خواهید کرد.
4. بیان موضوع سخنرانی: با مطرح کردن سوالات رایجی که از او پرسیده می‌شود، موضوع را به میان می‌آورد. «مردم از من می‌پرسند و…. اکنون می‌خواهم درباره این موضوع با شما صحبت کنم…». این قسمت به شدت در سخنرانی مهم است و شما باید بتوانید در لحظات اول مخاطب را متوجه موضوع سخنرانی کنید و اینکه چه نفعی به او می‌رسد،
5. ارائه آمارهای مختلف: اصلاً یکی از روش‌های اعتبار سازی به سخن و جلب اعتماد مخاطب، آمار دادن است. نیک ویچ می‌گوید «میلیاردها انسان گرنه، ۱۲۰ ملیون برده و… »
6. پیام‌های خفی: نیک ویچ خود را در ابتدا کامل معرفی نکرد و نگفت که «من چقدر خفنم… من موفقم… » بلکه به صورت تکه تکه در طول سخنرانی به صورت داستان‌وار، اشاراتی به رزومه خود می‌کند «با میلیاردرها ملاقات داشتم، کتاب نوشتم، بهترین جوان استرالیا و…». این نکته خیلی مهم است، به دو دلیل: اول اینکه حالت داستانی آن باعث می‌شود در ذهن مخاطب حک شود. دوم اینکه مغرور به چشم نمی‌آید و اعتبار او را بالاتر می‌برد. ضمن اینکه علاقه مخاطب هم بیشتر می‌شود. پیام مخفی یکی از تکنیک‌های هوش کلامی است.
7. استفاده از ضمیر سوم شخص یا ما برای انتقاد کردن: مثلاً «ما زمانی که عشق نداریم نامید می‌شویم… دخترها خود را زیبا نمی‌بینند و می‌خواهند شبیه سلبریتی‌ها شوند، هر موقع خود را در آینه می‌بینیم و…». سعی کنید در صحبت کردن تا جای ممکن برای انتقاد، مخاطب را مستقیم خطاب قرار ندهید. روی سخن یا سمت خودتان باشد یا سوم شخص.
8. دیالوگ: نیک مانند سایر سخنران بزرگ، در کلام خود عیناً دیالوگ‌ها را به زبان می‌آورد مثلا «مردم به من می‌گفتند تو نمی‌توانی … تسلیم شو….»
9. داستان شخصی مانند خودکشی، دیدن پسر ۱۹ ماهه‌ی بدون دست و پا و…. . در تمام این داستان‌ها به خوبی تصویر سازی می‌کند و در انتها نتیجه داستان را هم می‌آورد تا ارتباط آن با موضوع سخنرانی مشخص شود.
10. انگیزه و امید دادن
11. استفاده از کلمات الهام بخش: حقیقت، عشق، ارزش، خوشحالی، زیبا، زندگی، باور، ایمان، محبت، معجزه، تنهایی، گریه و… .
12. سوال پرسیدن: نیک با پرسیدن سوالات بی‌جواب، مخاطب را به فکر فرو می‌برد. اگر می‌خواهید به مخاطب تلنگری بزنید یا او را هشیارتر کنید، از قدرت سوال پرسیدن غافل نشود. مثلا نیک می‌پرسد «به چیزی که نمی‌بینیم اما باور داریم چه می‌گویند؟ ایمان». البته بلافاصله خودتان جواب را توضیح دهید.
13. استفاده از نق قول بزرگان مانند ویلیام باکلی «بهترین دو روز زندگی هر شخصی، روز تولد او و روزی است که دلیل متولد شدن خود را می‌فهمد…»
14. توصیه‌های تکه تکه در طول سخنرانی: نیک به صورت حرفه‌ای، همانطور که تکه تکه داستان زندگی خود را بیان می‌کند، توصیه‌های خود را به زبان می‌آورد. در واقع از همان ابتدا شروع به بلغور کردن یک سری نصیحت‌ها نمی‌کند بلکه نرم نرم پیش می‌رود. این نکته را برای متقاعد سازی در نظر داشته باشید.
15. اعلام کردن برای نزدیک شدن به پایان سخنرانی: نیک می‌گوید «می‌خواهم با این داستان کوتاه سخنم را تمام کنم». یاد این جمله معلم‌های مدرسه می‌افتیم که «این نکته رو بگیم دیگه تمومه …» همین جمله باعث می‌شود هم حوصله مخاطب سر نرود و همین اینکه توجهش به شدت جلب شود.
16. پایان دادن به سخنرانی با گفتن جمله ابتدای سخنرانی «تبدیل دیوارها به درب…» و انگیزه و حس خوب دادن به مخاطب.

سخن پایانی

تما مراحل تحلیل را مجددا مرور کنید که در ذهنتان بنشینند. البته پیشنهاد می‌کنم که برای یادگیری بهتر، خودتان یک سخنرانی سه دقیقه‌ای آماده کنید و تمام نکات گفته شده اعم از معرفی خود، ….. را در سخنرانی خود بگنجانید. سپس از خود فیلمبرداری کنید و در انتها شرایط گفته شده را در کلیپ کوتاه خود بررسی کنید. با همین کار کوچک می‌توانید حتی در حد دو سه تکنیک، کلام خود را قدرتمندتر و نافذتر کنید و نتایج عالی در صحبت‌ها و روابط خود بگیرید.

در انتها از نظرات و پیشنهادات شما خوشحال می‌شویم، اگر سوالی هم دارید در قسمت نظرات مطرح کنید تا در کمترین زمان ممکن به شما پاسخ داده شود.

«گیریَه کَه یُو دَست اُویکِرِلی اِرایچِه خِیدِی دیان؟» این جلمه همان ضرب المثل «گره‌ای که با دست باز می‌شود، چرا با دندان باز می‌کنی؟» می‌باشد که با لهجه شیرین کُردی (لهجه مادرزادی خودم، ثریا شکری) بیان شده است. شما چه لهجه محلی جالبی دارید؟ این ضرب المثل به آن زبان، چگونه بیان می‌شود؟ به نظرتان سخنرانی کردن با لهجه محلی تاثیر بیشتری دارد؟ آیا مدیریت لهجه در فن بیان و سخنرانی ضرورت دارد؟

شاید شما هم کُرد باشید و با خودتان بگویید که «این ضرب المثل کُردی نبود گفتی که…». حق دارید با این گویش آشنا نباشید، چون کُردی هم خودش به تنهایی ۱۶ گویش متفاوت دارد و شخصا خودم فقط کردی لاهیجانی و مریوانی را می‌شناسم.

البته هر لهجه دیگری مانند ترکی یا لری و… هم به گویش‌های مختلفی بیان می‌شوند. آیا می‌دانستید که تا کنون ۱۳۱ لهجه مختلف در ایران عزیزمان ثبت شده است؟ لهجه‌هایی که یکی از یکی شیرین‌تر و شنیدنی‌تر هستند! اما همین شنیدنی بودن در سخنرانی دردسر ساز می‌شود، کافیست مخاطب لهجه خاصی را از شما بشنود…. ناخودآگاه تصویری که از جوک‌های بی‌اساس و دم دستی شنیده است‌، در ذهنش مجسم می‌شود و گوشش فقط می‌شنود اما ذهنش چیز دیگری برداشت می‌کند. منظورم را خوب می‌دانید؟!

شما با یادگیری مدیریت لهجه می‌توانید به این معضل برای همیشه پایان دهید. ما در این مقاله از مجموعه ایرج شرفی، به صورت علمی به شما یاد می‌دهیم همانطور که از کودکی لهجه شکل می‌گیرد، همانطور آن را مدیریت کنید. با ما همراه باشید.

یک سوء تفاهم نابخشودنی

بهتر است همین ابتدای مطلب یک نکته را بگوییم؛ زمانی که در پیج اینستاگرام برای اولین بار «مدیریت لهجه» را مطرح کردیم، افراد متعددی به ما پیام دادند که «چرا مدیریت لهجه؟؟؟ مگه لهجه داشتن بده؟! عیبه؟ چرا اینطوری توهین میکنین؟؟!!».

پاسخ ما به دوستان عزیز این است که خواهشاً از کاه کوه نسازید منظور ما از مدیریت لهجه، توهین نیست. ما لهجه را به لباس محلی تشبیه می‌کنیم، آیا پوشیدن لباس محلی اشکالی دارد؟ عیب است؟ خیر… هرگز… لباس محلی بخشی از فرهنگ و آداب و رسوم ماست و به آن افتخار می‌کنیم.

اما آیا می‌توانیم در محیط‌های رسمی که اکثراً کفش چرمیِ واکس زده، کت و شلوارِ اتو کشیده می‌پوشند، لباس محلی بپوشیم؟ پیشنهاد نمی‌شود که اینکار را نکنیم و معمولاً افراد هم این کار را انجام نمی‌دهند به دلایلی که در ادامه می‌گوییم.

البته لباس محلی برای دورهمی‌های دوستانه، خودمانی، محلی، بین اقوام و همشهری‌ها، نه خوب و نه بد بلکه عالی است و صحبت کردن با لهجه محلی در این شرایط جذابیت خودمان را بالاتر می‌برد و اعتماد دیگران را راحت‌تر جلب می‌کند.

اما محیط رسمی می‌طلبد که با لباس رسمی، برای آقایان کت و شوار، برای خانم‌ها مانتو و مقنعه، ظاهر شویم و بدون لهجه صحبت کنیم بنابراین مدیریت لهجه در سخنرانی ضرورت دارد. به قول حافظ:

هر سخن وقتی(جایی) و هر نکته مکانی دارد

لهجه دقیقاً یعنی چه؟

ما اصلاً کاری با تعریفات قلمبه سلمبه که در کتاب‌های زبان‌شناسی و ادبیات وجود دارد، کاری نداریم. در یک جمله خیلی ساده می‌توان گفت:

«لهجه یعنی هر چیزی که روی کلام ما اثر بگذارد و حواس مخاطب را پرت کند»

منظور از هر چیزی، مانند:

لاتی صحبت کردن «داااش افتاااد چی گفتم؟!»

عشوه آمدن «واای خداااای من!»

سست صحبت کردن «راااححححتتتتتت باااااااااش»

و…

هر چیزی که روی کلام ما اثر بگذارد لهجه نامیده می‌شود و با مدیریت لهجه قصد داریم که این موارد را اصلاح کنیم.

اهمیت مدیریت لهجه

لطفاً آخرین باری را که به صحبت‌های یک فرد لهجه دار گوش کردید، به خاطر آورید. احتیاجی نیست به ما پاسخ دهید و فقط با خودتان روراست باشید، آن لحظه چه قضاوت‌هایی به ذهن شما حمله‌ور شد؟ توجه شما بیشتر به لهجه او بود یا کلامش؟

متاسفانه یا خوشبختانه باید واقعیت‌های زیر را در درباره تاثیر لهجه بپذیریم:

1. سریع ما را قضاوت می‌کنند،
2. منظورمان به خوبی منتقل نمی‌شود،
3. حواس مخاطب پرت می‌شود و به جای کلام به لهجه ما توجه می‌کنند.

شاید تاکنون شاهد افرادی باشید که به خاطر لهجه مورد تمسخر قرار می‌گیرند، عشقشان به آن‌ها اعتنا نمی‌کنند، از طرف افراد ناآگاه تحقیر می‌شوند و… .

این واقعیت ناجوانمردانه است اما چاره‌ای نیست و ضمیر ناخودآگاه ما این واکنش را نشان می‌دهد. این موضوع در جلسات رسمی با مدیر مافوق، مصاحبه استخدامی، کنفرانس دانشگاهی، مراسم خواستگاری و… اهمیت پررنگ‌تری دارد و به هیچ وجه نمی‌توان از آن چشم پوشی کرد.

شاید حرف ما را قبول نداشته باشید، اما تحقیق علمی دانشگاه شیکاگو را چطور؟

تحقیق دانشگاه شیکاگو در رابطه با تاثیر لهجه:

اگر در کلاس‌های زبان انگلیسی شرکت کرده باشید، مدرس حتماً به شما می‌گوید که لهجه تدریس او به چه صورت است: بریتیش یا اَمِریکَن. هر زبانی و هر کشوری لهجه‌های مختلفی دارد و این قضیه فقط مختص ایران عزیزمان نیست و مدیریت لهجه یک مهارت مهم در کشورهای پیشرفته محسوب می‌شود.

دانشگاه شیکاگو توسط ۴۵ سخنران ثابت کردند که لهجه به شدت روی اعتماد مخاطب تاثیر منفی می‌گذارد و تاثیرگذاری سخنران را از عرش به فرش می‌رساند. سخنران‌ها را به سه دسته تقسیم کردند:

• ۱۵ نفر با لهجه غلیظ
• ۱۵ نفر با لهجه رقیق
• ۱۵ نفر بدون لهجه

قبل از شروع سخنرانی از مخاطبان خواستند که به هر کدام از این سخنرانان از ۰ تا ۱۰ نمره بدهند، از این نظر که چقدر قابل اعتماد و باور پذیر به نظر می‌رسند. نتیجه حیرت آور بود:

• میانگین نمره گروه بدون لهجه: ۷.۷
• میانگین نمره گروه با لهجه رقیق: ۶.۹
• میانگین نمره گروه با لهجه غلیظ: ۶.۷ (یعنی یک نمره کمتر از افراد بدون لهجه)!

آنچه که عیان است چه حاجت به بیان است، همانطور که خودتان از ارقام بالا می‌بینید، متوجه می‌شوید که لهجه، بی‌اعتمادی می‌آورد! باور کنید برای خودم هم عجیب است!

خودتان کلاه خود را قاضی کنید، سخنرانی کردن با لهجه چقدر اعتبار ما را پایین می‌آورد؟ چقدر تاثیرگذاری ما را کاهش می‌دهد؟ اصلاً مگر می‌شود مخاطبی که به ما اعتماد نمی‌کند را متقاعد کرد؟ به نظرتان چطور می‌شود مدیریت لهجه را اعمال کرد؟

چرخه شکل گیری لهجه:

تمام آتش مشکلات لهجه‌داری از دل چرخه زیر بلند می‌شود:

اگر ما لهجه داریم به خاطر این است ابتدا خوب گوش نمی‌دهیم بنابراین خوب یاد نمی‌گیریم و در نتیجه لهجه تغییر نمی‌کند و بیشتر خجالت می‌کشیم و کمتر حرف می‌زنیم. این همان چرخه معیوب لهجه داشتن است که من آن را به مثلث برمودا تشبیه می‌کنم!

به نظر شما برای رهایی از این گرداب و قطع چرخه، چه کار باید کنیم؟

دو فلش در این چرخه مهم هستند: فلش زرد (خوب گوش دادن) و آبی (کم حرفی و خجولی).

ما باید فلش زرد را تقویت کنیم یعنی خوب گوش دهیم که برای این کار تمرینات مخصوص وجود دارد.

و اما فلش آبی را باید قطع کرد یعنی خجولی را کنار بگذاریم و حرف بزنیم، شجاعت صحبت کردن را در خود تقویت کنیم تا بتوانیم مدیریت لهجه را پیاده سازی کنیم. تمریناتی که در دوره مدیریت لهجه به شرکت کنندگان ارائه می‌دهیم، بسیار موثر و بعضاً خنده دار هستند!

برای مدیریت لهجه باید این چرخه را مدیریت کنید، باید خود را به خوب گوش دادن و صحبت کردن عادت دهید.

سرعت اصلاح لهجه:

طبیعی است که برای مدیریت لهجه باید تمرین کنید و صد البته صبور باشید چرا که لهجه سال‌هاست که در ذهن و زبان شما نشسته است و برطرف کردن آن به زمان و تمرین مستمر نیاز دارد دقیقاً مانند آب که با جاری شدن خود، سنگ را به تدریج پودر می‌کند.

اگر فردی روزانه نیم ساعت تمرین می‌کند، مشخص است که زودتر و بهتر از فردی که روزانه ۱۰ دقیقه زمان می‌گذارد نتیجه می‌گیرد. بنابراین ابتدا تحت نظر یک مربی آموزش ببینید سپس همه چیز به خودتان و اراده شما بستگی دارد.

تمرین‌های مدیریت لهجه:

دو تمرین از تمریناتی که در دوره مدیریت لهجه به شرکت کنندگان ارائه می‌دهیم را در ادامه آورده‌ایم:

تفکیک سازها:

چرخه معیوب لهجه داری را به خاطر بیاورید، قدم اول چه بود؟ درست است خوب گوش دادن، شما باید ابتدا گوش‌های خود را تقویت کنید. یک تمرین عالی برای تقویت گوش‌ها، تفکیک سازها در یک موسیقی است. کافیست یک موزیک ویدئو را دانلود کنید اما به آن حتی نیم نگاه هم نیندازید! ابتدا بدون تصویر به موسیقی خوب گوش دهید و تشخیص دهید که چند نوع ساز در آن به کار رفته است. سپس ویدئوی آن را تماشا کنید و حساب کنید که حدس شما درست بوده یا نه.

نمونه برداری:

 این تمرین شما را برای فلش آبی چرخه آماده می‌کند، شما باید صدای خود را ضبط کنید و بارها به آن گوش دهید. این تمرین فوق العاده موثر است و کمک می‌کند ایرادات کلامی و لهجه خود را برطرف کنید.

این تمرین‌ها در عین سادگی بسیار اثرگذار هستند و بعدها خودتان متوجه معجزه آن‌ها می‌شوید.

جمع‌بندی

در انتها لازم است به این نکته اشاره کنیم که منظور از مدیریت لهجه، از بین بردن لهجه نیست! هرگز و ابدا این هدف ما نیست! هدف از مدیریت لهجه این است که یاد بگیریم در موقعیت‌های ضروری لهجه خود را کنترل کنیم و در عین حال لهجه شیرین محلی خود را از دست ندهیم. اینطور می‌توانید ارتباط خود را با مخاطبان و از طرفی با همشهری‌ها و خانواده خود حفظ کنید.

قبل از هر چیزی شما را به صبر دعوت می‌کنیم و به شما ایمان می‌دهیم که اگر خوب تمرین کنید و مداومت داشته باشید، حتما نتیجه می‌گیرید و از آن پس با اقتدار و افتخار در جمع صحبت خواهید کرد.

تمریناتی که در دوره مدیریت لهجه آماده کرده‌ایم، کاملاً طبق بندی شده و طبق چرخه لهجه می‌باشد و در این مقاله فقط دو مورد از آن را ذکر کردیم. برای یادگیری کامل مدیریت لهجه، محصول قدرتمند مدیریت لهجه را که مجموعه ایرج شرفی فراهم نموده، بهترین راهکار برای شما خواهد بود.

آیا شما هم با این نظر موافق هستید: «باید اسرار حرفه‌ای و راز موفقیت را برای خود نگه داشت تا دیگران به آن پی نبرند و برای خود رقیب تراشی نکنیم»؟! جدا از اینکه این باور درست است یا نه، تصمیم گرفتم یکی از مهم‌ترین رموزی که فن بیان خودم را دگرگون کرد، در این مقاله با شما به اشتراک بگذارم. کتاب آیین سخنرانی نوشته دیل کارنگی یکی از معروف‌ترین‌ها در زمینه فن بیان و سخنرانی است و سخنران یا مدرسی نیست که آن را نشناسد.

 شاید تا کنون دوره‌های متفاوتی شرکت کرده باشید و برایتان هم نتیجه‌ای نداشته‌اند، اما بیشتر از ۶۰ درصد کتاب آیین سخنرانی را داستان‌های شخصی خود دیل کارنگی تشکیل می‌دهند و تکنیک‌های ناب یا اصطلاحاً فوت کوزه‌گری را در قالب صحبت‌های معمولی و روزانه بیان می‌کند؛ این همان چیزی است که به دنبالش هستیم! ما در مجموعه ایرج شرفی، این نکات را در دوره طلایی فن بیان و سخنرانی ارائه می‌کنیم. برای آشنایی بیشتر با این کتاب با ما همراه باشید.

چرا دیل کارنگی یکی از معروف‌ترین سخنرانان دنیاست؟

دیل کارنگی یکی از سخنرانان معروف آمریکایی است که زندگی پر فراز و نشیبی را طی کرده بود و علاقه وافری که به سخنرانی داشت او را به این عرصه کشاند تا تمام تجربیات با ارزش خود را در اختیار انسان‌ها قرار دهد. دیل کارنگی در ۲۴ نوامبر سال ۱۸۸۸ پا به این دنیا گذاشت، خانواده او در یک مزرعه کشاورزی زندگی می‌کردند و وضعیت مالی مساعدی نداشتند. دیل صبح‌ها در دوشیدن شیر گاو به خانواده کمک می‌کرد.

کارنگی بعدها به کالج ایالتی آموزگاران وارنزبرگ، میزروی راه یافت. بعد از دانشگاه شغل فروش را پیشه گرفت که در بخش‌های مختلف از کتاب آیین سخنرانی به داستان‌های خود در این زمینه اشاره می‌کند و فروشندگان متبحر متعددی را هم آموزش و تعلیم داده است.

دیل کارنگی تنها یک سخنران نبود که دوره آموزشی گذرانده باشد و در قالب چند ویدئو به دیگران ارائه دهد؛ خود او صاحب یک تجارت موفق بود و بعد از آن که توانست ۵۰۰ هزار دلار پس انداز کند، به علاقه دیرینه خود که سخنرانی و آموزش بود روی آورد و افراد مشهور مانند وارن بافت (یکی از ثروتمندترین مردان جهان) از او تعلیم دیدند. دیل در سال ۱۹۵۵ چشم از جهان فروبست، کتاب آیین سخنرانی ثمره سال‌ها تجربه با ارزش اوست که از او به یادگار مانده و سیاستمدارها، مجریان، فروشندگان و مدرسان متعددی از آن استفاده می‌کنند.

مهم‌ترین قسمت کتاب آیین سخنرانی کدام بخش است؟

این کتاب ۱۴ فصل دارد که از سیر تا پیاز سخنرانی را آموزش می‌دهد و حتی مخفی‌ترین ترفندهای سیاستمدارانی مانند لینکلن (رئیس جمهور سابق آمریکا) را فاش می‌کند.

زمانی که صفحه اول را بخوانید، با پاراگراف زیر تمام داغ دلتان تازه خواهد شد:

وقتی از من می‌خواهند سخنرانی کنم چنان دستپاچه و وحشت‌زده می‌شوم که قادر به تمرکز کردن افکارم نیستم و هر آنچه را که می‌خواستم بگویم فراموش می‌کنم؛ می‌خواهم اعتماد به نفس داشته باشم و بر خود تسلط پیدا کنم تا هنگام سخنرانی قادر به فکر کردن باشم، بتوانم افکارم را به روشی درست مرتب کنم و آنچه را که در ذهن دارم به راحتی در مقابل شنوندگان به زبان بیاورم.

 

این پاراگراف دغدغه و حرف دل خیلی از ماست که با تمام وجود می‌خواهیم در جمع با قدرت صحبت کنیم، بدرخشیم و لذت تحسین را در چشمان مخاطبان ببینیم. اما کمبود اعتماد به نفس، ما را مجبور به سکوت و حسرت خوردن می‌کند. سخنرانی یک مهارت است و مهارت هم آموختنی! تنها کافیست آموزش اصولی و درست ببینیم و با تمرین آن را در خود نهادینه کنیم، به همین سادگی!

 کتاب آیین سخنرانی دیل کارنگی، ابتدا راهکارهایی برای تقویت اعتماد به نفس و شهامت ارائه می‌دهد و در ادامه به ساختار سخنرانی، شروع، پایان و بدنه می‌پردازد. به شخصه کتاب‌های متنوعی در زمینه سخنرانی خوانده‌ام اما کتاب آیین سخنرانی دیل کارنگی به تکنیک‌های حرفه‌ای و زیرکانه اشاره می‌کند که عیناً از زبان سایر مدرسان گرامی می‌شنوم و اکثراً نیز این کتاب را خوانده‌اند!

یک تصویر و هزاران کلمه!

در یک فصل از کتاب دائم تکرار می‌کند که کلام خود را طوری تصویری کنید به روشنی شاخ گوزن در غروب آفتاب! شاید برایتان کمی عجیب باشد اما مطمئناً بعدها این عبارت را سریع و راحت به خاطر می‌آورید! فکر می‌کنید چرا؟ علتش این است که تصویرش در ذهن شما ساخته شد و بخش عمده‌ای از حافظه انسان تصویری است. این مبحث آنقدر مهم است که در مقاله رازی که در هیچ دوره فن بیانی به شما نمی‌گویند، به صورت جداگانه به آن پرداخته‌ایم.

معرفی سخنران‌های دیگر

انتهای کتاب آیین سخنرانی دیل کارنگی، یک فصل کاملاً متفاوت دارد: «معرفی سخنران‌های دیگر، قبول و دادن جایزه» و اگر تمام فصل‌های قبلی کتاب را به خوبی یاد بگیرید، با خواندن این بخش تبدیل به یک مجری توانمند خواهید شد که به صورت حرفه‌ای می‌توانید در مقابل مخاطبان یک برنامه‌ زنده را اجرا کنید.

راز نیروی ذخیره

یک بخش از کتاب به «راز نیروی ذخیره» می‌پردازد و به نکته‌ای طلایی اشاره می‌کند که شاید کمتر سخنرانی به آن توجه کند:

لوتر برباک مدتی قبل از فوت گفت: «من طی مدت‌ها یک میلیون نمونه گیاه پرورش داده‌ام که فقط یکی دو مورد از آ‌ن‌ها خیلی عالی بودند، نمونه‌های مرغوب زیادی داشته‌ام که آن‌ها را از بین برده‌ام». یک نطق نیز باید به همین صورت باشد، صد مطلب بنویسید و نود تای آن را دور بریزید. آنقدر مطلب جمع‌آوری کنید که به حد اشباع برسید. این کار برای به دست آوردن اعتماد به نفس و اطمینان خاطر و همچنین برای اثری که بر فکر و قلب و طریقه سخنرانی شما دارد انجام دهید!

 

چه افرادی کتاب آیین سخنرانی را نباید بخوانند؟

کتاب آیین سخنرانی دیل کارنگی قلم کاملا روان و عامیانه دارد و هر فردی با هر سطح تحصیلی و سواد می‌تواند آن را درک کند بنابراین خواندن آن هیچ کجا کوچک و بزرگ ندارد! هر جمله این کتاب فشرده‌ای از یک صفحه کتاب است که با هر بار مطالعه، نکته‌ای جدید از آن یاد می‌گیرید. پیشنهاد می‌کنیم ابتدا کتاب را یک دور کامل بخوانید و بعدها سوالی برایتان پیش آمد، به بخش مورد نظر مراجعه کنید. در انتها از نظرات و پیشنهادات شما خوشحال می‌شویم.

اکثراً فکر می‌کنیم که ترس از سخنرانی یک موضوع وحشتناک و افتضاح بارآوری است و زمانی می‌توانیم سخنرانی میخکوب کننده‌ ارائه دهیم که ترس و استرس خود را از بین برده باشیم. اما این تصور اشتباه محض است!

در مقاله قبلی به نمودار استرس اشاره کردیم و دیدیم که اگر میزان استرس از یک حدی کمتر باشد یعنی بیخیال باشیم، کار را جدی نمی‌گیریم و نتیجه کار هم چرت و پرت می‌شود. از طرفی استرس زیاد هم باعث می‌شود قفل کنیم و هیچ کاری نکنیم یا همه چیز را خراب کنیم! در حالی که استرس مفید مانند ولتاژ برق کنترل شده است که به ما قدرت و خلاقیت می‌دهد.

تا کنون شده است که در زمان ترس و استرس کاری انجام دهید که از خلاقیت، دقت و سرعت خودتان حیرت زده شوید؟ این همان استرس مفید است که عامل موفقیت نه تنها در سخنرانی بلکه در هر کاری می‌باشد. استرس و ترس برای بقا ضروری است و به ما می‌گوید « اگه میخوای زنده بمونی همین الان یک کاری کن!» و مانند آتش زیر خاکستر به ما قدرت می‌دهد تا خروشان شویم و توانایی و نیروی پنهان خود را (که تار عنکبوت بسته است) به کار گیریم.

خودم هم با وجود یک هفته مهلت، عمداً نوشتن این مقاله را به روز آخر موکول کردم تا در شرایط استرس‌زا قرار بگیرم و با هیجان بیشتر بنویسم، از قدیم گفتند که تنور باید گرم باشد تا نان بچسبد.

حال ببینیم که غلبه بر ترس از سخنرانی با چه روش‌هایی امکان پذیر است و چطور می‌توانیم کنترل عصای معجزه‌گر، یعنی کلام را در دستان خود بگیریم. قبل از خواندن قسمت بعدی، لطفاً کمی فکر کنید که چرا از سخنرانی می‌ترسید و در چه مواردی از صحبت در جمع استرس می‌گیرید؟

۳ راهکار حرفه‌ای برای غلبه بر ترس از سخنرانی

در ادامه به موارد استرس‌زا در سخنرانی و راهکارهای آن می‌پردازیم و از شما می‌خواهم از این قسمت مقاله خود را روی سکوی سخنرانی در مقابل جمع تصور بنمایید که به مشکلات زیر دچار می‌شوید، در آن صورت چکار می‌کنید؟ چه راه حلی دارید؟

بی‌توجهی مخاطبان

برای سخنران هیچ چیز آزاردهنده‌تر از این نیست که مخاطبانش به او توجه نمی‌کنند، پچ پچ و هم همه می‌کنند، تا کمر سرشان داخل گوشی است و… در این حالت احساس می‌کنیم که تحقیر شده‌ایم و برای مخاطبان ارزش نداریم اما بی توجهی مخاطب دلیل دارد:

محتوای ضعیف و تکراری:

چیزهای جدید برای اولین بار جذاب هستند اما در صورت تکراری شدن، مغز از آن‌ها صرف نظر می‌کند بنابراین طبیعی است مخاطبان به سخنرانی که حرف تازه برای گفتن ندارد و از گوگل کپی کرده است، توجه نکنند! مطلب را کپی نکنید بلکه تفسیر و درک از مطلب را ارائه دهید. در مقاله ساخت عبارات جادویی، سه تکنیک کاربردی برای ساخت عبارت جدید معرفی شده است که بر اساس آموزش‌های هوش کلامی می‌باشد.

مطالب غیر مفید:

شما در این مقاله چه انتظاری از من دارید؟ مشخص است، هدفتان از خواندن این مقاله پیدا کردن راهکاری برای غلبه بر ترس از سخنرانی است. بنابراین اگر من درباره نظریه ابر الکترونی اتم صحبت کنم، خواندن نظرات منفی مخاطبان کمترین حقم است!

مطالب غیر جذاب:

هر وقت برای رزرو کتاب آیین سخنرانی دیل کارنگی به کتابخانه مراجعه می‌کنم، دعا می‌کنم که رزرو نباشد. در حالی که سال به ۱۲ ماه کسی از کنار قفسه کتاب‌های فیزیک و شیمی رد نمی‌شود. هر موضوعی مخاطب خودش را دارد و در کل افراد جذب مطالبی می‌شوند که مورد علاقه آن‌ها باشد و دردی از درد آن‌ها دوا کند.

برای جلب توجه باید از مخاطب شناخت کافی داشته باشیم، این مبحث آنقدر مهم است که در دوره آموزش فن بیان و سخنرانی یک جلسه جداگانه به آن اختصاص داده‌ایم. مخاطب خود را خوب بشناسید و مطالبی آماده کنید که در گوشه‌ای از زندگی مخاطب به کار آید و طوری صحبت کنید که برای مخاطب جذاب باشد.

ترس از قضاوت شدن

«اونا از من بالاترن، حرفه‌ای‌تر از منن… لباسام خوب نیستن… لهجه دارم… میخوام صدام خوب باشه… دماغم عمل میخواد… منو چجوری میبینن… چجوری راجبم فکر میکنن… اگر تپق بزنم ضایع میشم» این افکار آنقدر در ذهن ما پر می‌شوند که مغز کلافه می‌شود و احساس خطر می‌کند و پیام استرس می‌دهد تا هر چه زودتر از صحنه خارج شویم!

ترس از قضاوت دیگران مهم‌ترین و شایع‌ترین دلیل استرس در سخنرانی می‌باشد و باعث می‌شود نسب به کارهای ریز و درشتمان حساس شویم. در حالی که یادتان باشد مردم به سردرد خود بیشتر از مرگ من و شما اهمیت می‌دهند. مخاطب به این مسائل اهمیت نمی‌دهد و فقط به این فکر می‌کند که این زمانی که برای شنیدن سخنان شما اختصاص داده است برایش مفید باشد.

با اعتماد به نفس روی سکو ظاهر شوید، خود را جزئی از مخاطبان بدانید و از همان ابتدا با مخاطبان صمیمی شوید تا آرامش بگیرید سپس با خیال راحت ادامه دهید. غلبه بر ترس از سخنرانی فقط با پذیرش آن ممکن است، حتی افراد باتجربه و معروف مانند آقای مدیری در ویدئوی زیر، اشتباه می‌کنند، تپق می‌زنند در حالی که با تسلط آن لحظه را مدیریت می‌کنند. به جرأت می‌توان گفت که قسمت جذاب و چالش برانگیز سخنرانی، مدیریت همین بحران‌هاست و اینجاست که حرفه‌ای بودن یا نبودن سخنران در غلبه بر ترس از سخنرانی مشخص می‌شود.

خاطرات غلبه بر ترس از سخنرانی سرکار خانم فائزه عادل، مجری صدا و سیما

کم کم برنامه داشت شروع می شد و من آماده بودم که برم روی صحنه ؛ اما همین که از پله ها بالا رفتم مانتوم زیر کفشم گیر کرد و زمین خوردم.
رفتم پشت صحنه روی تریبون، اما همین که زدم پشت میکروفن دیدم قَطعه!
استرس من دقیقا دو برابر شد. اما رفتم وسط صحنه و گفتم تا خدا هست، زمین خوردن هم عالمی داره!
گفتم شما ها وقتی زمین میخورید چی کار میکنید؟
آدما وقتی زمین می خورن ۲ تا واکنش دارن :
یا اینکه کاسه چه کنم چه کنم به دست میگیرن و زانوی غم بغل می کنن
یا اینکه بسم الله می گن و از نو شروع می کنن!
اون روز یکی از بهترین اجرا های من بود ؛ چرا که من بودم که سوار بر هیجاناتم شدم.
مدیریت بحران یعنی همین؛ یعنی اینکه بتونیم هیجاناتمون رو کنترل کنیم .
.

فراموش کردن مطالب

بگذارید آب پاکی را روی دستتان بریزم، حفظ کردن متن سخنرانی اشتباهی بزرگ است و اگر کسی این گناه نابخشودنی را مرتکب شود، با دستان خودش سخنرانی‌اش را خراب کرده است! سخنرانی یعنی سخن راندن و حرف زدن نه اینکه مانند ربات یک متن حفظ شده را  ارائه دادن. در غیر این صورت تحویل دادن متن سخنرانی به مخاطبان بهتر از گرفتن وقت آن‌ها و خودمان است! مخاطب دوست دارد که مطالب را از زبان یک نفر بشنود، زبان بدن او را ببیند و احساساتش تحت تاثیر سخنران قرار بگیرد.

متن سخنرانی را بنویسید اما حفظ نکنید بلکه با تمرین کردن، تا به تسلط کافی برسید و متن را مال خود کنید. این است راز مصنوعی نبودن! هیچ اشکالی ندارد که بعضی جملات را پیش و پس بگویید، مخاطبان این را متوجه نمی‌شوند، فقط سعی کنید طبق یک ساختار منطقی پیش بروید.

حفظ کردن متن سخنرانی روشی برای غلبه بر ترس از سخنرانی نیست بلکه روشی برای تولید استرس است! امکان دارد بخشی از مطالب فراموش شوند و اگر سخنران به موضوع مسلط نباشد، در حضور جمع به مِن و مِن کردن می‌افتد و مخاطبان فکر می‌کنند که سخنران تسلط و اطلاعات کافی ندارد، نتیجه این اتفاق از بین رفتن اعتبار سخنران و اعتماد مخاطبان است.

قبل از ارائه به خوبی تمرین کنید و اگر حین ارائه مطلبی را فراموش کردید، با سؤال پرسیدن از مخاطبان زمان بخرید تا فرصت فکر کردن و یاد آوری داشته باشید. یک دست نوشته آماده کنید، متن کامل سخنرانی را در دست نوشته ننویسید فقط نکات مهم را به صورت تیتروار، درشت و خوانا بنویسید که با یک نگاه مطالب را به خاطر آورید. ما در کلاس‌های فن بیان و سخنرانی، جدیدترین روش یادداشت برداری یعنی mind map را تمرین می‌کنیم.

سوالاتی که جوابش را نمی‌دانیم

متأسفانه سخنران‌های متعددی را دیده‌ام که در این قسمت کنترل خود را از دست می‌دهند و عصبانی می‌شوند یا اینکه خود را می‌بازند و به اصطلاح خود زنی می‌کنند. خودم به شخصه از این قسمت سخنرانی بیشتر از ارائه دادن می‌ترسیدم. اما با آموزش‌هایی که در زمینه فن بیان و سخنرانی وجود دارد به راحتی می‌توانید این قسمت از سخنرانی را مدیریت کنید بدون اینکه اعتبارتان خدشه‌دار شود.

در کل سه نوع سؤال از شما پرسیده می‌شود:

سؤالات تفهیمی

«ببخشید این قسمت را متوجه نشدم… میشه بازم توضیح بدید…» جواب دادن به این نوع سؤالات زحمت خاصی ندارد و فقط کافیست همان مطلب را دوباره توضیح داده و مثال جدیدتر بزنید به همین دلیل تأکید می‌کنیم که از قبل چند مثال اضافه آماده کنید.

سؤالات تکملیلی

این نوع سؤالات یک مقدار ممکن است اذیت کنند، سؤالاتی مانند: «ببخشید میشه یکم بیشتر توضیح بدید…» راه حل حرفه‌ای برای جواب دادن به این سؤالات این است که دانش خود را در موضوع مورد نظر بیشتر کنید. یک سخنران حرفه‌ای برای ۲۰ دقیقه سخنرانی، ۴ ساعت حرف دارد! این یکی از رموز غلبه بر ترس از سخنرانی است!

سؤالات تخریبی

این نوع سؤالات بیشتر به قصد تخریب پرسیده می‌شوند و چند حالت دارند: یا مخاطب با پرسیدن یک سؤال بی‌ربط قصد مسخره کردن شما را دارد یا اینکه آنقدر روی یک موضوع قفلی می‌رند و سوال می‌پرسد که می‌خواهد شما را به جایی بکشاند که دیگر جوابی نداشته باشید و به اصطلاح ضایع شوید. بسته به اینکه در چه موقعیتی باشید می‌توانید با حاضرجوابی پاسخ بدهید یا اینکه این طور جواب دهید: «مرسی از سؤالتون… تا حالا از این جنبه به این سؤال نگاه نکرده بود… اجازه بدید فکر می‌کنم بعد از سخنرانی پاسخ شما رو میدم!» به همین راحتی! هیچ کس علامه دهر نیست و با این روش تمام درها را روی فرد برای تخریب بیشتر می‌بندید.

سخن آخر

ترس یک نوع احساس است و احساسات تابلوی راهنمای ما در مسیر موفقیت هستند، اگر جایی از سخنرانی استرس گرفتید با حفظ آرامش، تمرکز کنید که در آن موقعیت باید چکار کنید تا شرایط را بهتر از آنچه هست پیش ببرید. البته غلبه بر ترس از سخنرانی ماهیت هیجانی دارد و هیچ راهکاری جای تمرین کردن را نمی‌گیرد، آموزش دیدن و تمرین کردن تحت نظر یک مربی با تجربه به شما کمک می‌کند که هر چه زودتر مهارت فن بیان و غلبه بر ترس از سخنرانی را یاد بگیرید.